Maktabgacha ta’limga qo‘yiladigan davlat talablari

X bob. Nutq, o‘qish va savodga tayyorgarlik 

1-§. Nutq 

101. 6 — 12 oylik bolalarning nutqni tinglash, tushunish va muloqot yuritish qobiliyatiga egaligi ularda 

nutq rivojlanishining talabi hisoblanadi. 

102. Quyidagilar 6 — 12 oylik bolalarda nutq indikatorlari hisoblanadi: 

yangi so‘zlarga oson taqlid qilish, odamlarning ovozini tanish, o‘z ismini eshitganda javob qaytarish, 

buyumlarni ko‘rsatish; 

bolalar qo‘shiqlari, aytishuvlari, ertaklarini, qisqa va oddiy hikoyalarni tinglash; 

aytilgan obyektga qarab o‘girilish; 

oddiy savollarga “ha” yoki “yo‘q” deb javob berish uchun boshini silkitish; 

“yo‘q” so‘zining ma’nosini bilish; 

uzoq vaqt chug‘urlash; 

so‘zlarning birinchi bo‘g‘inlarini hamda eng oddiy nom va so‘zlarni aytish; 

katta yoshdagilar bilan muloqot qilish uchun bir xil so‘zni ishlatish. 

103. 6 — 12 oylik bola bilan munosabatlarda quyidagilarga amal qilish lozim: 

bola bilan ko‘proq so‘zlashish, unga she’rlar, latifalar aytib berish; 

parvarishlash jarayonida (ovqatlantirish, cho‘miltirish,  uxlatish) u bilan gaplashish,  tana a’zolari  va 

kiyimlarining nomini aytib turish; 

turli hikoyalar, ertaklar aytib berish, bola bilan rang-barang kitoblarni tomosha qilish, o‘qib berish va 

uning diqqat bilan tinglashini rag‘batlantirish; 

hikoyalardagi muhim va ahamiyatli jihatlarga bolaning e’tiborini qaratish; 

bola  bilan  muomalada  bo‘lganda  unga  oddiy  savollar  berish  va  ma’nosi  bo‘yicha  to‘g‘ri  keladigan 

javob qaytarishga undash; 

kishi  atrofida  harakatlanayotganda  yoki  oldida  o‘ynayotganda  uning  ketidan  kuzatish,  “yo‘q” 

deyilganda bola o‘yinini to‘xtatishi lozimligini o‘rgatish; 

bolaga javoban bidirlash, uning ovozlariga taqlid qilish, uni uzoq vaqt bidirlashini rag‘batlantirish va 

to‘xtatmaslik; 

bola aytayotgan barcha narsalarni qaytarish, u chiqarayotgan har bir tovushni rivojlantirish, unga savol 

berish, so‘ng unga to‘g‘ri javobni qaytarib aytish; 

bolaning talablariga ijobiy javob berish. 

104. 6 — 12 oylik bolalar bilan munosabatlarda quyidagilarni inobatga olish lozim: 

katta yoshdagilarning nutqi to‘g‘ri, ravon, turli ohangda bo‘lishi lozim; 

bolaning e’tiborini 1-1,5 daqiqa davomida jamlab turish mumkin.