Maktabgacha ta`lim


  Maktabgacha ta`lim muassasasida ilg’or ish tajriba ishlarini



Download 2,1 Mb.
Pdf ko'rish
bet104/160
Sana15.09.2021
Hajmi2,1 Mb.
#175036
1   ...   100   101   102   103   104   105   106   107   ...   160
Bog'liq
Raxbarlikkitobipdf

18.1.  Maktabgacha ta`lim muassasasida ilg’or ish tajriba ishlarini 
o’rganishni tashkil etish. 
 
Tarbiyachilarning eng yaxshi tajribalarini o’rganish, barcha ilg’or tajribalarini 
tahlil  qilish  va  amaliyotga  joriy  etish  maktabgacha  ta`lim  muassasasisi  metodik 
ishining asosi bo’lishi kerak. 
Tajribani  o’rganish  va  umumlashtirish  guruhlardagi  tarbiyaviy  ishlar  holatini 
tizimli  tarzda  tahlil  qilinishini  nazarda  tutadi.  Tajribani  o’rganishning  asosiy 
yo’llaridan  biri  guruhlarga  rejali  tarzda  kirish  va  pedagogik  jarayon  hamda  kun 
tartibi  momentlarining  turli  jihatlarini  kuzatishdir.  Ana  shu  kuzatishlar  asosida 
tarbiyachining  ishi,  bolalarning  xatti-harakatlari  va  xilma  xil  faoliyatlari  haqida 
tasavvur tarkib topadi. 
Uslubchining  kuzatishlari  maxsus  daftarida  fotoyozuv,  tanlab  yozish  va  shu 
kabilar tarzida qayd etiladi. 
Ilg’or  ish  tajribalarini  o’rganish,  umumlashtirish,  ommalashtirish  bo’limida. 
Maktabgacha  ta`lim  soxasi  bo’yicha  fan  yutuklari,  amaliyotdagi  yutuklar, 
yangiliklar,  ukuv  yilida  muassasa  tarbiyachilari  tomonidan  ilg’or  ish  tajribalarini 
tuman,  shaxar,  respublika  mikyosidagi  materiallar,  gazeta  va  jurnallarda  nashr 
etilgan yangiliklar kuyiladi. Pedagogik kabinetda «Bu qiziq», «Maktabgacha ta`lim 
soxasi ustalari», «Eng yaxshi ish tajribala-bog’cha xayotiga» kabi stendlar tashkil 
etilib,  unda  kimning  ish  tajribasi  o’rganilayotgan  bo’lsa,  shu  pedagogning  foto 
surati, ish tajribasidan namunalar, yaratgan yangi metod, usuli yoritiladi. 
Pedagoglarning  mustaqil  ta`lim  olishlariga  metodik  yordam.  Biz  o’z  ustida 
shug’ullanishning  bir  yo’li  bo’lib,  pedagoglarning  g’oyaviy-siyosiy  ,  pedagogik-
psixologik  ishlash  rejalarini  o’stirishda  yordam  beradi.  Uslubchi  va  mudira 
tomonidan  ish  rejasini  tuzish,  referat  yozish,  ma`ruzalar  tayyorlash,  kalendar  ish 


 
174 
rejalarini,  mashg’ulotlar  ishlanmalarini  tuza  olish,  pedagogik  ish  jarayonlarini 
rejalashtirish kabi metodik ishlarni o’rganish egallaydi. 
Metodik  adabiyotlar  taxlili.  Xar  bir  o’rganilayotgan  adabiyotga  qisqacha 
annotatsiya  yozish,  o’quv-tarbiyaviy  jarayonlarda  qo’llash  yo’llarini  aks  ettirish 
maqsadga muvofiqdir. 
Vaqti-vaqti bilan taniqli kunlar uchun ko’rgazmalar tashkil etish. Bunga aniq 
maslaxatlar,  bayram  ertaliklari  stsenariylari,  turli  o’yinlar  ro’yxati,  guruxlarning 
badiiy  jixatdan  jixozlanishi  bo’yicha  yo’llanmalar,  ko’rsatmalar,  turli  sovg’a-
suvinerlar  tayyorlash  bo’yicha  maslaxatlar,  badiiy  asarlar  ruyxati,  xalq  og’zaki 
ijodi namunalari, turli manzarali kartinkalar, yosh tarbiyachilar uchun maslaxatlar 
burchagi,  ta`lim  -  tarbiyaviy  jarayonlarni  tashkil  etish  usul-uslublari  to’g’risida 
metodik  tavsiyanomalar  o’rin  egallaydi.  Metodik  ishlarni  shunday  tashkil  etish 
kerakki,  pedagogik  kabinet  xamma  ishlarning  markaziga  aylansin.  Tarbiyachilar 
metodik kabinetdagi bo’limlardan o’z ishida foydalana olein. Uslubchi kabinet ish 
soatini belgilaydi, kabinet ishini jonlantirish uchun navbatchilik tashkil etadi.  Bu 
bogcha  pedagogik  jamoasi  uchun  o’z  ustida  ishlashda  anik  bir  yo’ldir.  Yosh 
mutaxassislar bilan ishlarni tashkil etishda mudira kuyidagi yo’llardan foydalanadi: 
-  yosh  tarbiyachilarning  ish  tajribasi  katta,  ilg’or  tarbiyachilarning  mashg’ulotlari 
va boshqa kun tartibi jarayonlarini kuzatishlari; 
- yosh pedagoglar uchun maslaxatlar, tanlangan mavzu bo’yicha seminarlar, ularni 
qiziqtirgan savollariga javob berish; 
- qiynalgan jarayonlarda ularga metodik va amaliy yordam berish; 
- shaxsiy namuna ko’rsatish-pedagogik jarayonlarni shaxsan bajarib ko’rsatish; 
-  seminar  va  maslaxatlar  mavzusi  tarbiyachilarning  bilim  saviyalari  va  ish 
faoliyatidan  kelib  chiqqan  xolda  tanlanadi.  Masalan:  turli  pedagogik  jarayonlarda 
texnika vositalaridan foydalanish bo’yicha seminar bo’lishi mumkin; 
- ta`lim - tarbiyaviy ish rejasini yozish; 
- diagnostika kartasini yuritish tartibi; 
- monitoring tizimini joriy etish; 
- guruxning va tarbiyachining ish xujjatlarini yuritish masalalari; 
-  guruxdagi  burchaklarni  metodika  jixatdan  to’g’ri  jixozlash,  xatolar  bo’yicha 
maslaxatlar tashkil etish maksadga muvofiqdir. 
Butun  pedagoglar  jamoai  ishining  muvaffaqiyati  har  bir  tarbiyachining 
muvaffadiyati  yoki  muvaffaqiyatsizligiga  bog’liq  bo’ladi,  shuning  uchun 
maktabgacha  ta`lim  muassasa  metodisti  barcha  guruxlardagi  ishlar  sifatini  va 
xususiyatini  yaxshi  bilishi  zarur.  Eng  yaxshi  tarbiyachilar  tajribasini  barchaning 
mulkiga  aylantirish  kerak.  «Inson  yolg’iz  holda  ma`lum  chegaragacha,  juda 
arzimagan  darajada  rivojlanishi  mumkin,  keyin  uning  tajribasi  boshqalar  tajribasi 
hisobiga boyib borishi kerak». 
Tajribani  umumlashtirishda  katta  tajribaning  roli  juda  katta,  chunki 
tarbiyachilarning  ko’zga  ko’rinmas  kundalik  mehnatlaridagi  bu  ilg’or  tajribani 
aynan u ko’ra bilishi, uni tushunib etishi, yaxshi natijalarga qanday vositalar bilan 
erishilganligini  tahlil  qilishi  lozim.  Tajribani  o’rganish  va  umumlashtirish 
guruxlardagi  tarbiyaviy  ishlar  holatini  tizimli  tarzda  tahlil  qilinishini  nazarda 
tutadi. Tajribani o’rganishning asosiy yo’llaridan biri guruxlarga rejali tarzda kirish 


 
175 
va  pedagogik  jarayon  hamda  kun  tartibi  momentlarining  turli  jihatlarini 
kuzatishdir.  Ana  shu  kuzatishlar  asosida  tarbiyachining  ishi,  bolalarning  xatti-
harakatlari va xnlma-xil faoliyatlari haqida tasavvur tarkib topadi. 
Uslubchining kuzatishlari maxsus daftarida fotoyozuv, tanlab yozish va shu 
kabilar tarzida qayd etiladi. 
Bunda quyidagi jarayonlarga e`tibor berish tavsiya etiladi: 
1. Tarbiyachi ishining rejaga ko’ra mazmuni. 
2. Ishdagi ijobiy natijalarga qanday erishiladi (tadbirlarni o’tkazish uchun material 
tanlash,  moddiy  muxitni  uyushtirish,  mazkur  masalaga  doir  metodik  adabiyotni 
o’rganish,  ishni  rejalashtirishdagi  aniqlik,  bolalar  imkoniyatlari  va  «ular 
rivojlanishining  eng  yaqin  zonasini  o’rganish»;  bolalar  bilan  ishlashning  eng 
samarali  metod  va  usullarini  tanlash;  tarbiyaviy  ish  barcha  jihatlarining  o’zaro 
aloqasi;  mazkur  masala  bo’yicha  tarbiyachining  ish  tizimi;  bolalar  bilan  ishni 
tashkil qilish shakllarining xilma - xilligi va hokazo). 
3. Tarbiyachiga kuzatishlar yakunlari yuzasidan chiqarilgan xulosalar asosida ishni 
takomillashtirish bo’yicha tavsiyalar. 
Tarbiyachilar 
ishining 
eng 
yaxshi 
tajribalarini 
o’rganish 
va 
umumlashtirishda tarbiyachilar bilan bolalar, ularni rivojlantirish jarayoni, ta`lim - 
tarbiya  metodlari  haqida  suhbatlashish  katta  ahamiyat  kasb  etadi.  Individual 
suhbatlar 
tarbiyachining 
metodik 
adabiyotni 
va 
undagi 
masalalardan 
xabardorligini,  pedagogika  va  metodikaning  biror  bo’limiga  qiziqishini  aniqlash 
imkonini  boradi,  chunki  aynan  mana  shu qiziqish  ko’p  jihatdan  bolalar  bilan olib 
borilayotgan,  ishlar  darajasini  aniqlaydi  va  eng  yaxshi  tajribani  umumlashtirish 
imkonini  beradi.  Suhbatlar  ham  tarbiyachilar  ishidagi  kamchiliklarni  o’z  vaqtida 
aniqlash va bartaraf etishda yordam beradi. 
Bolalar  bilan  suhbatlashish  qiziqarli  material  beradi.  Ular  egallangan 
bilimlarni  tushunish,  ularni  hayotda  qo’llash  ko’nikmasini,  bolalarning  axloqiy 
rivojlanganlik  darajalarini,  burch  hissini,  do’stlik,  rostgo’ylik  va  haqqoniylikni 
tushunishni,  bolalar  xatti-xarakatlarini  va  qiziqishlari  motivlarining  axloqiy 
yunalganligi va dokazolarni aniqlash imkonini beradi. 
Tarbiyachilar  ish  tajribasini  o’rganishda  pedagogik  hujjatlar:  rejalar, 
ishlanmalar,  kundaliklarni  tekshirish  va  o’rganishning  ham  ahamiyati  kam  emas. 
Bu quyidagilarni: mazkur bo’lim bo’yicha dastur butun o’rganish davrida o’tilgan-
o’tilmaganligini,  mashg’ulotlar  turlarining  qanchalik  xilma  -  xilligini,  ularning 
«Uchinchi  mingyillikning  bolasi  dasturi»  talablariga  muvofiqligini,  bolalarning 
mashg’ulotdan  tashqari  faoliyatlari  mazmunliligi,  mashg’ulotning  faoliyatning 
boshqa  turlari  bilan  o’zaro  aloqasi  kuzatiladi,  ishlarni  hisobga  olish  yangi 
vazifalarni belgilashda qanchalik yordam berishini aniqlash imkonini beradi. 
Uslubchi tahlil qilinayotgan jarayonni bolalar bilan olib boriladigan ta`lim - 
tarbiyaviy  ishdan  ajratish  mumkin  emasligini  unutmasligi  kerak.  SHuning  uchun 
agarda  nutqni  o’stirish  va  tevarak-atrof  bilan  tanishtirish  mashg’uloti  tahlil 
qilinayotgan bo’lsa, ular faqat o’quv faoliyatining boshqa bo’limlari bilan (tasviriy 
san`at, konstruktsiyalash) qanday bog’langanligini emas, balki olingan taassurotlar 
o’yinlar  va  bolalarning  badiiy  mustaqil  faoliyatlarida  qanday  aks  etishini  ham 
kuzatish muhimdir. 


 
176 
Tarbiyachining  mahoratini  to’liqroq  baholash  uchun  faqat  ma`lum  bo’lim 
bo’yicha  mashg’ulotlarni  ko’rish  yoki  faoliyatning  bir  to’rini  kuzatish  bilan 
cheklanish  kifoya  qilmaydi.  Ko’rishda  tarbiyachi  pedagogik  faoliyatining  turli 
jihatlarini  qamrab  olish  o’rinlidir.  Bir  kun  davomida  bir  necha  kun  tartibi 
momentlarini kuzatish tarbiyachilarning ishini rivojlanishida, ishning turli shakl va 
metodlarini  dialektik  o’zaro  aloqada  hamda  o’zaro  bog’liqlikda  ko’rish  imkonini 
beradi. 
Ammo bu uzoq vaqt bo’lagi davomida tarbiyachi ishining ayrim tomonlarini 
tahlil  qilishni  istisno  etmaydi.  Masalan,  birinchi  ko’ruv  tarbiyachining  ertalabki 
vaqt bo’lagidagi ishini kuzatishga bag’ishlanishi mumkin (bolalarni qabul qilish va 
o’yinlarni  uyushtirish,  ertalabki  gimnastika,  yuvinish  va  ovqatlanish 
jarayonlarining  uyushtirilishi,  bu  vaqt  bo’lagida  navbatchilar  ishini  kuzatish). 
Ikkinchi  bor  mashg’ulotlarning  tashkil  etilishini  ko’rish  mumkin.  Uchinchi  kirish 
tarbiyachining  sayrlar  vaqtidagi  ishini  o’rganishga  bag’ishlanishi  mumkin. 
Tarbiyachining kunning ikkinchi yarmidagi ishini maxsus o’rganishni tashkil etish 
mumkin. 
Tarbiyachi  va  bolalar  faoliyatining  turli  jihatlarini  kuzatish  yuzasidan 
yozuvning  taxminiy  jadval-jadvalsini  keltiramiz.  1-jadvalda  G  .Lyalina 
mashg’ulotlari bo’yicha mashg’ulotlar strukturasining yozuvi keltirilgan. 
Bolalar  samarali  faoliyatlarining  tahlili  ayniqsa  boy  material  berishi 
mumkin.  U  tarbiyachi  pedagoglik  mahoratining  darajasini,  bolalarni  o’qishdagi 
yutuqlarini, ta`lim - tarbiyaviy ishlar metod va usullarining samaradorligini, uning 
muntazamliligini aniqlashga yordam beradi. 
Tematikaning xilma - xilligi va samarali faoliyatning mazmuni, uni ifodalash 
vositalari  «Bolajon»  dasturining  bajarilishi  (bolalarning  texnik  malaka  va 
ko’nikmalarni  egallaganliklari,  ularda  tasavvur,  ijodiyot,  mustaqillik,  estetik 
didlarning rivojlanganligi va hokazo) haqida fikr yuritish imkonni beradi. 
Bolalarning  ishlari  qat`iy  tartibda  turadi  va  batartib  qilib  rasmiylashtiriladi. 
Mashg’ulotlar  mavzusi,  dastur  mazmuni,  bolaning  familiyasi  va  ismi,  ish 
bajarilgan sana qayd etiladi. 
SHunday qilib, eng yaxshi pedagogik tajribani umumlashtirish uni oldindan 
mufassal  va  har  tomonlama  o’rganishning  yuqorida  aytib  o’tilgan  barcha 
metodlarining  majmuidan  foydalanishgina  uni  ob`ektiv  baholash  va  eng  yaxshi 
tajriba sifatida tavsiya etish imkonini beradi. 
Ilg’or  pedagogik  tajribani  o’rganish  va  umumlashtirish  predmeti  ayrim 
tarbiyachilarning  ish  metod  va  usullari  dam,  bolalar  muassasalari  butun 
jamoalarining ish tajribasi ham bo’lishi mumkin. 
Birorta kichik masala (masalan, syujetli-rolli o’yinlarni, bolalarning mehnat 
faoliyatlarini  uyushtirish  va  boshqarish  masalalari  va  shu  kabi)  lar  bo’yicha  bir 
qator maktabgacha ta`lim muassasalar misolida o’rganish mumkin. 
 

Download 2,1 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   100   101   102   103   104   105   106   107   ...   160




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish