Мактабгача таьлим муассасалари тарбияланувчиларининг ақлий тафаккурини шакиллантиришда инноватцион технологияларнинг ўрни

modelni o‗rganish orqali haqiqiy ob‘ekt to‗g‗risida yangi ma‘lumotlarni aniqlash mumkin bo‗ladi. 
Soha olimlari ishlarining tahlili, pedagogik tajriba shuni ko‗rsatadiki, modellashtirilayotgan ob‘ekt bilan model 
orasidagi quyidagi o‗ziga xos munosabatlarni ajratib ko‗rsatish mumkin: 

model doimiy ravishda qandaydir soddaroq jihatlarga asoslangan bo‗lib va hech qachon o‗rganilayotgan 
haqiqiy ob‘ekt aynan teng bo‗la olmaydi; 

 model hech qasi bir holatda haqiqiy ob‘ektning barcha sifatlari va xususiyatlarini ko‗rsatib bera 
olmaydi, balki faqat uning taqribiy aksi bo‗la oladi, xolos.
Shuning uchun ham, model analiz qilinayotgan paytida olingan natijalar haqiqiy ob‘ekt uchun taqribiy 
xarakterga ega bo‗lib, ularning aniqligi model va haqiqiy ob‘ektning aynan o‗xshashlik darajasi bilan ifodalanadi.
Modelni o‗rganish paytida qo‗lga kiritilgan natijalarning aniqligi va haqiqiyligi – modellashtirishning eng 
nozik masalalari bo‗lib hisoblanadi. Bu yerda faqatgina modelning haqiqiy ob‘ektga bo‗lgan o‗xshashlik darajasining 
turlicha bo‗lishi, ya‘ni o‗xshashlik, anologiya, izomorfizm yoki modelning o‗zaro bir qiymatga egaligi, gomomorfizm 
yoki umumlashtirilgan moslik haqida gapirish mumkin. Aynan shu moslikka asoslangan holda modelda aniqlangan 
xossalar haqiqiy ob‘ektga ham xos degan farazni keltirish mumkin.
Matematik modellar haqida so‗z borganda, bunday modellar matematik ob‘ektlar: geometrik shakllar, 
funksiyalar, tenglama va tengsizliklar kabilardan iborat bo‗lib, ular haqiqiy ob‘ektni o‗rganish uchun qo‗yilgan 
savollarga javob berishi kerak. 
Bu boradi A.N.Sharipov: ― … matematik ob’ektlar: sonli sistemalar, geometrik figuralar (tuzilmalar, 
formulalar, funksiyalar va h.k.) mavjud haqiqiy olam ob‘ektlarining analoglari bo‗lib ... real masala va holatlarning ... 
asosiy xususiyatlari va rivojlanish qonuniyatlarini aks ettiradilar‖ – deb ta‘kidlab o‗tgan. 
Xuddi shuningdek, N.N.Moiseev: ―… u yoki boshqa jarayonlarni analiz qilish uchun ushbu jarayonning 
qandaydir matematik tasvirlanishi, ya‘ni uning matematik tilda tasvirlanishi zarurdir. Aynan shu matematik modeldir‖ - 
deb izohlagan. 
Yuqoridagilarga asoslangan holda matematika modellashtirishni quyidagicha amalga oshirish mumkin ekanligi 
namoyon bo‗ladi: 
1) o‗rganilayotgan hodisa yoki jarayonning matematik modelini yaratish, ya‘ni shartni rasmiylashtirish; 
2) ishlab chiqilgan modelni unga munosib bo‗lgan matematik metodlar yordamida o‗rganish yoki tadqiq 
qilish; 
3) olingan yechimni masalaning sharti tiliga o‗tkazish, ya‘ni yechimni interpretatsiya qilish. 
Xulosa qilib aytganda, hozirgi kun mutaxassislari matematik model va modellashtirish to‗g‗risida yetarli 
tayyorgarlikka ega bo‗lsagina kelgusida samarali kasbiy faoliyatni amalga oshirish imkoniyatlari oshadi.