Makkajo’xori o’simligining dorivor xususiyatni o’rganish. Makkajo‘xori

Makkajo’xori o’simligining dorivor xususiyatni o’rganish.

Makkajo‘xori zea mays - boshoqdoshlar yoki qo‘ng‘ir boshdoshlar oilasigsa mansub bir yillik o‘simlik. Ildizi baquvvat rivojlangan, haydalma qatlami zich bo‘lmagan yerlarda ancha chuqurga kirib boradigan popuk ildiz. U atrofga bir metrgacha tarqalib, 3 metrgacha chuqur ki­rib o‘sadi, asosiy popuk ildizi 20-25 sm chuqurlikda joylashgan. Makkajo‘xori doni bitta mo‘rtak ildiz chiqarib unadi. So‘ta chiqarish fazasida yoki undan bir oz oldin poyasining yerga yaqin joydagi bo‘g‘imlaridan tayanch ildizlar chiqadi. Makkajo‘xori poyasining yo‘g‘onligi 2-7 sm, barglari ko‘p bo‘ladi. Bo‘yining balandligi 60-600 sm gacha yetadi. Barglari 8-45 gacha bo‘ladi. Eqiladigan navlarida barg soni 14-24 tagacha bo‘ladi, barglari cho‘zinchoq bo‘lib, ularda oziq moddalar poyasiga qaraganda ko‘p bo‘ladi (5-rasm). Makkazko‘xori bir uyli, ayrim jiisli o‘simlik Har bmr o‘simlikda ikki xil: changchi va urug‘chi gul hosil bo‘ladi. So‘ta 1-3 tagacha bo‘lib, barg qo‘ltig‘ida joylashadi. So‘tada urug‘chi gulli boshoqchalar juftjuft bo‘lib joylashgai. Har bir so‘tada 500 tadan 1000 tagacha don hosil bo‘ladi. U tashqi tomondan shakli o‘zgargan, bir necha qavat barg bilan o‘ralgan bo‘ladi. Makkajo‘xori shamol yordamida chetdan changlanadi. O‘simlikda changchi bilan urug‘chi bir vaqtda yetilmaydi (changchi 4-8 kun oldin gullaydi, natijada o‘simlik chetdan changlanadi).
Changlanish uchun havo bir oz issiq, nam va yengil bo‘lishi, shamol esib turishi juda qulaydir. Yog‘ingarchilik ko‘p bo‘lsa yoki havo juda quruq bo‘lsa, yaxshi changlanmaydi. Makkajo‘xorini gullash fazasida obhavo noqulay kelsa, so‘tadagi don siyrak bo‘lib qoladi. Makkajo‘xori doni pust, endosperm va mo‘rtakdan iborat.

Issiqqa talabi. Makkajo‘xori issiqsevar o‘simlik Urug‘i 8-10°C da unib chiqadi, 10-12°C da maisa chiqaradi. O‘ta nam va sovuq yerga juda erta ekilsa, urug‘i chirib ketib tupi siyrak bo‘lib qoladi. 20-27°C o‘simliklarni o‘sishi uchun eng qulay temperatura hisoblanadi. Gullash fazasida harorat 30-35°C dan yoqori bo‘lsa, changi changlantirish xususiyatini yo‘qotadi, natijada so‘tasi siy­rak donli bo‘lib qoladi. -3-4°C li sovuq maysalarni bahorda, -2-3°C sovuq esa yirik o‘simlikni zararlantiradi. makkajo‘xorining yosh maysalari sovuqqa chidamli bo‘ladi. Ertapishar navlar uchun foydali harorat yig‘indisi 2000-2300°, o‘rtapishar navlar uchun 2300-2600°, kechpishar navlar uchun 2600-3000°C bo‘lishi kerak.

Suvga talabi. Makkajo‘xori 1 s quruq modda hosil qilish uchun 174 s dan 406 s gacha, ya’ni suli va arpaga qaraganda kamroq suv sarflaydi. Biroq mo‘l hosil yetishtirishda u suvni ko‘p talab qiladi. Bir gektar yerdan 35-40 s don yoki 350-400 p ko‘k massa hosili olish uchun yoz oylarida 300-360 mm miqdorda yog‘in-sochin bo‘lishi yoki 4-5 marta sug‘orish zarur. Makkajo‘xori naychalaguncha qurg‘oqchilikka ancha chidamli bo‘ladi.

Tuproqning dala nam sig‘imi 75-80 foizdan kam bo‘lmasligi kerak va u o‘suv davri davomida 160-180 kg kaliyni o‘zlashtiradi, yoki tuproq qa kimyoviy tarkibiga ko‘ra gektariga 180-200 kg azot, 120-150 kg fosfor, 90-120 kg o‘g‘it solinadi, u tuproqqa talabchan, sho‘rlangan kislotaviy tuproqlarda yaxshi hosil bermaydi

Odamlar uni maydonlarning "malikasi" deb atashadi. Makkajo'xori juda oddiy, lekin yaxshi hosil olish uchun majburiy shartlar mavjud - bo'sh va yaxshi urug'langan tuproq va mo'l-ko'l sug'orish. O'g'it sifatida kuzgi qazish jarayonida qo'llanadigan go'ng ishlatilishi mumkin.

Makkajo`xorini ko`pchilik sevib iste`mol qiladi. Uning tarkibida B, PP, C, fosfor, kaliy va yurak faoliyatini yaxshilovchi K vitaminlari mavjud. Yog`li taomlarni xush ko`ruvchilar bu sabzavotdan ko`proq tanovul qilishlari lozim. Chunki u xolestrenni chiqarib yuborish xususiyatiga ega. Makkajo`xorining nafaqat doni, balki popugi ham bir qancha dorivor xusisiyatlarga ega.

150 gramm jo`xori bilan katta yoshli insonlarning V 1 vitaminiga bo`lgan talabini qondirish mumkin. Yana uning tarkibida sklerozdan himoya qiluvchi va antitoksin hisoblangan vitamin E ham mavjud. Doimiy tarzda jo`xori iste`mol qilish yurak insulti va saraton xavfini oldini oladi.
Shuningdek, u yoshartiruvchi xususiyatga ega mahsulot sanaladi. Qaynatilgan jo`xori o`zidagi foydali xususiyatlarni yo`qotmaydi.
Ammo bosh og`rig`i va oshqozon-me`da faoliyatida muammosi bor insonlarga qaynatilgan jo`xoridan ko`p miqdorda iste`mol qilmaslik tavsiya etiladi.
Uning mevasidan olingan moy qon tarkibidagi xolesterinni kamaytirish, arteroskleroz kasalligini davolash va oldini olish uchun qo`llaniladi. Shu bilan birga, organizmda moddalar almashinuvini yaxshilashda, qandli diabet, nefrit, buyrak-tosh va xolesistit kasalligi, o`t va siydik haydovchi vosita sifatida ishlatiladi. Jo`xori temir, kalsiy, fosfor, magniy va boshqa mikroelementlarning manbai sanaladi. Unda Mendeleev jadvalidagi elementlarning 26 turi mavjud.
Qaynatilgan jo`xori qandli diabet bilan og`rigan bemorlar uchun tavsiya etiladi. U qand miqdorini normallashtiradi, allergiyaga moyilligi bor insonlarga, kamqonlikdan aziyat chekuvchi, jigar, yurak xastaligi bilan og`rigan kishilarga yaxshi foyda beradi.

Makkajo'xori aprel oyining oxirlarida - erta may oyi boshida ekilgan. Keyin nafas olish va kamolotni kutish uchun qoladi. Mutaxassislarning ta'kidlashicha, qovurilgan qo'ziqorin po'stlog'ining pishganligi belgisi kobada quritilgan sochdir. Makkajo'xori o'stiriladigan bo'rsalar kabi hosil qilinadi. Qo'ziqorin donalari yumshoq bo'lishi va itarib yuborilganda sutli sharbatini bo'shatish kerak.

Misr donidan don, un, kraxmal, spirtli ichimliklar, aralash ozuqalar, mikroblardan - Misr yog'i paydo bo'ladi. Yashil massa, silos, chorvachilik uchun hayvon emi, quruq soppa va boshoqli naychalardan - qog'oz, linoleum, viskoza va boshqalar. Dunyoning barcha qishloq xo'jalik joylarida keng tarqalgan. Taxminan 30-100 s. 1 gektardan va undan ko'p.
Makkajo'xori Yerdagi eng mashhur oziq-ovqat mahsulotlaridan biridir, shuning uchun uning keng iste'mol qilishlari ajablanarli emas. Sanoatda sun'iy tolalar Makkajo’xori proteinidan olinadi, dorilar, viskoz tolasi, elim, qog'oz va portlovchi moddalarni, shuningdek, mato va teridan ishlov berish uchun ishlatiladi. Bo'yoqlarni, sovun va kauchuk o'rnini bosuvchi moddalar Makkajo’xori yog'idan olinadi.
Makkajo'xori va barglari o'g'itlar, qog'oz, qadoqlash va qurilish materiallarini ishlab chiqarishda qo'llaniladi, bug'doydan - neylon, plastmassa va boshqa sintetik moddalar ishlab chiqarish uchun zarur bo'lgan xom ashyolardan olinadi, "tibbiyotda ishlatiladi.
Foydali xususiyatlari:
Makkajo'xori qimmatbaho sabzavot ekinlari, foydali oziq-ovqat mahsuloti va shifobaxsh moddalarning katta miqdori manbai.
Misr donalari C, K, PP, D, B guruhi vitaminlari, shuningdek tsellyuloza, kraxmal, kaliy, magniy, fosfor, mis, nikel, tokoferol, piridoksin, biotin, pantotenik va linoleik kislotadan tashkil topgan.
Fenol karboksilik kislotalari, flavonoidlar, rutin va glikozidlar makkajo'xori barglarida topilgan, yog 'va efir moylari, pantotenik va askorbin kislotalar, steroidlar, saponinlar, glikozidlar va boshqa moddalar topilgan.

• 
  Misrdan foydalanish oshqozon-ichak trakti ishiga ijobiy ta'sir ko'rsatadi va konstipatsiyani bartaraf etadi.
  
• 
  Yog 'kraxmallari mushak tolalari shakllanishiga yordam beradi va asab hujayralarini oziqlantiradi.
  
• 
  Don tarkibidagi pektinlar antitümör aktivitesini ko'rsatadi.
  
• 
  Glutamik kislota xotirani yaxshilaydi, shuningdek, miyada metabolik jarayonlarga foydali ta'sir ko'rsatadi.
  
• 
  Yosh Misr vujudni zararli moddalardan va toksinlar yig'ishdan tozalaydi.
  
• 
  Misrning xoletsiz xususiyatlari gepatit, xoletsistitni davolashda ishlatiladi.
  
• 
  Misr taomlari semizlik, diabet, allergiya bilan kasallanganlar uchun tavsiya etiladi.
  
• 
  Jade, epilepsiya, gut va jigar kasalliklari uchun foydali parhez.
  

Misr oshqozon-ichak trakti funktsiyalariga foydali ta'sir ko'rsatadi, organizmdagi toksinlarni va bir qator zararli moddalarni olib tashlaydi, metabolik jarayonlarni faollashtiradi.
Yangi yoki qaynatilgan jo'xori muntazam iste'mol qilish yo'g'on ichak saratoni xavfini kamaytiradi. Makkajo'xori tomirlarini tayyorlash preparatlari siydik vazifalariga ijobiy ta'sir ko'rsatadi, buyraklar faoliyatini normallashtiradi. Yog 'yog'i o't pufagining funksiyasini rag'batlantiradi, toksinlar va toksinlarni tozalashga yordam beradi.