Maket-lat-traktor++. indd

---

M. SHOUMAROVA, T. ABDULLAYEV, X.IRISOV
QISHLOQ XO‘JALIGI
TEXNIKALARINING TUZULISHI 
VA TEXNIK XIZMAT KO‘RSATISH
Kasb-hunar kollejlari uchun o‘quv qo‘llanma
TOSHKENT
«NOSHIR»
2017
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA 
MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI 
O‘RTA MAXSUS, KASB-HUNAR TA’LIMI MARKAZI

---

Taqrizchilar:
I.Nuritov
,
TIQXMI dotsenti;
T.Xolmurodov,
TashDAU dotsenti.
© M. Shoumarova va boshq., 2017.
© «Noshir» nashriyoti, 2017.
ISBN 978-9943-5058-7-2
UO‘K: 631.3(075.32)
KBK: 34.751
Sh 80
Shoumarova, M. 
Qishloq xo‘jaligi texnikalarining tuzulishi va texnik 
xizmat ko‘rsatish
 
[Matn]: kasb-hunar kollejlari uchun o‘quv 
qo‘llanma/ M. Shoumarova, T. Abdullayev, X. Irisov; O‘zbekiston 
Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’limi vazirligi; O‘rta maxsus, 
kasb-hunar ta’limi markazi. – Toshkent: Noshir, 2017. – 296 b.
Sh 80
ISBN 978-9943-5058-7-2
UO‘K: 631.3(075.32)
KBK: 34.751ya721
Ushbu o‘quv qo‘llanma Råspublikàmiz dåhqînchiligi shà rîit làri-
gà mîs bo‘lgàn qishlîq õo‘jàligi tåõnikàlàrini àsîsiy nusxàlàri, jum-
làdàn, g‘ildiràkli và zànjirli tràktîrlàr, yårni ekishgà tày yor làydi-
gàn màshinàlàr màjmuàsi, urug‘ ekàdigàn, o‘g‘it sî là digàn, ekinni 
kimyoviy usuldà himîyalàydigàn, kàr tîsh kà, g‘àllà và pàõtà hî silini 
yig‘ishtirishdà ishlàtilàdigàn màshi nà làrning umumiy tuzilishi, tåõnî-
lîgik jàràyoni hàmdà ulàrgà tåõnik õizmàt ko‘rsàtish qîidàlàri bàyon 
qilingàn.
Mazkur o‘quv qo‘llanma qishloq xo‘jaligi yo‘nalishidagi kasb-
hunar kollejlari o‘quvchilari uchun mo‘ljallangan bo‘lib, undan oliy 
o‘quv yurt larining «Agronomiya» yo‘nalishi tala balari, fermerlar, qish-
loq xo‘jaligi shohasiga qiziquvchilar ham foydalanishlari mumkin.

---

3
 KIRISH
Respublikamizni 2017–2021-yillàri rivîjlàntirish yo‘nàlish-
làridà qishlîq õo‘jàligini ilg‘îr àgràr tåõnîlîgiyalàr àsîsidà 
islîhît qilish ko‘zdà tutilgàn. Qishlîq õo‘jàligini islîh qilish và 
îziq-îvqàt õàvfsizligini tà’minlàsh màsàlàlàri, håch shubhàsiz, 
biz uchun eng muhim vàzifàlàrdàn biri bo‘lib qîlàdi. Eng 
àvvàlî, àgrîsànîàt kîmplåksi và uning lîkîmîtivi, ya’ni hà-
ràkàtgà kåltiruvchi kuchi bo‘lgàn ko‘p tàrmîqli fårmår õo‘-
jàlik làrini izchil rivîjlàntirishgà kàttà e’tibîr qàràtilàdi. Ma’-
lumki, aholi iste’mol qiladigan oziq-ovqat mahsulotlarining 
aksa ri yati qishloq xo‘jaligida yetishtiriladi. Shu sababli qishloq 
xo‘jaligini zamonaviy ilg‘or texnologiyalar asosida rivojlanti-
rish respublikamizning bozor iqtisodiyotiga o‘tish bosqichida 
hal qiluvchi bo‘g‘in hisoblanadi. Ilg‘or texnologiyalarni joriy 
qilish mahalliy sharoitlarga moslangan zamonaviy texnikadan 
samarali foydalanishni talab qiladi. Bu esa murakkab agre-
gatlarni ishlatadigan mutaxassislarning maxsus kasbiy fanlar 
bo‘yicha egallagan bilimlariga bog‘liq.
Mazkur o‘quv qo‘llanmada respublikamiz qishloq xo‘jaligi 
sohalari da foydalaniladigan texnikalar to‘g‘risida ma’lumotlar 
keltiril gan. Xususan, g‘ildirakli va zanjirli traktorlar tuzilishi, 
tuproqqa ishlov berish mashinalarining ishchi qismlari, 
to‘ntarma plug ning mexanizmlari va sozlanishlari, ekish 
mashinalari miq dorlagichi va ekkich turlarini mahalliy sharoitga 
moslab tan lash, pnevmatik seyalkalaridan foydalanishning 
afzalliklari tushun tirilgan. 
Respublikamiz dalalarida samarali ishlatilayotgan zàmî nà viy 
tràktîrlàr, yårgà ishlîv bårish, ekish và ekin qàtîr îràlàrigà 
ishlîv bårish, g‘àllà kîmbàynlàrining tuzilishi, ulàrdàn sàmàràli 
fîydàlànish uchun tåõnik õizmàt ko‘rsàtish qîidàlàri kåltirilgàn. 

---

4
Paxta terish mashinalarining tuzilishi, tåõnîlîgik jàrà yoni ni, 
shàrîitlàrgà qàràb ulàrning ishchi qismlàrini sîzlàsh tàrtibi, 
ulàr gà tåõnik õizmàt ko‘rsàtish qîidàlàri, tàrtibi, ulàrni dàlà 
bo‘ylàb yuritish usullàri izîhlàngàn.
Shu bilan birga mazkur kitobda Respublikamiz tuproq-
iqlim sharoitiga moslangan o‘g‘itlash, o‘simliklarni himoya 
qilish, yem-xashakni yig‘ishtirish mashinalar namunalarining 
tuzilishi, texnologik jarayoni, ularni ishga tayyorlash, tåõnik 
õizmàt ko‘rsàtish qîidàlàri, tàrtibi o‘rin olgan.

---

5