Махсус таълим вазирлиги термиз давлат университети



Download 74,57 Mb.
bet7/135
Sana24.02.2022
Hajmi74,57 Mb.
#208382
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   135
Bog'liq
ЯНГИ МАЖМУА ХФХ

Хавфлар квантификацияси.
Квантификация - мураккаб тушунча, (офат, талафот, ёнғин, нурланиш, шамол ва ҳоказо)ларнинг сифатини, оқибатини аниқлашда сонли тавсифларнинг жорий қилинишидир. Амалда квантификациянинг сонли, балли, даражали, тезланишли (м/с, м/соат) ва бошқа усуллари қўлланилади. Жумладан, ер силкинишининг квантификацияси - баллда ёки магнитудада, шамоллар - м/с, ер кўчкилари - м/соат ёки км/соатда, куйиш, нурланиш, бузилишлар - даражали усуллари қўлланилади. Хавфларни баҳолашда эса «таваккал» қўлланилади.


Хавфлар идентификацияси.
Идентификация - ўрганиш, исботлаш, тасдиқлаш маъноларини англатади. Масалан. доришуносликда бирорта дори-дармонни тўлиқ идентификация қилмасдан туриб, уни касалга тавсия этиб бўлмайди. Жумладан, ампицилин дориси - унинг таркиби, кимёвий тузилиши ва хусусиятлари исботланиши керак.
Хавфлар идентификациясида ҳар бир хавфнинг келиб чиқиш сабаблари, хусусиятлари ва оқибатлари ўрганилади. Ҳар бир хавфнинг юзага келишига сабаб бўлувчи омиллар, салбий оқибатлари, хавфлилик ва зарар келтириш даражалари бўлади.
Хавфларни идентификация қилишда хавфларнинг номенклатураси аниқ ўрганилган бўлиши лозим. Хавфнинг аниқ турини, номини билмасдан туриб, у келтирадиган талафотларини, оқибатларни ўрганиб бўлмайди. Хавф-сабаб- оқибат тушунчалари бир-бири билан узвий боғлиқ. Улар кўнгилсиз ҳодисанинг асосий кўрсаткичлари ҳисобланади. Кўнгилсиз ҳодисанинг оқибатилари турли кўринишда бўлиши мумкин.


Хавфларни ўрганиш тартиби уч хил бўлади:
I босқич - хавфларни олдиндан таҳлил этиш.
II босқич - хавфли ҳолатларнинг кетма-кетлигини аниқлаш, ҳодиса ва хавфлар "дарахтини"(шажарасини) тузиш.
III босқич - оқибатларни таҳлил қилиш.
Бу усулда "Хавфлар дарахти" юқоридан пастга қараб қурилади ҳамда сабабларни ҳисобга олган тақдирда тамом бўлади.
Фаолият хавфсизлигини таъминлаш тамойиллари
Хавфсизликни таъминлаш тамойиллари (принциплари) уларни амалга ошириш белгиларига қараб шартли равишда 4 та синфга бўлинади:
1. Йўналтирувчи (тахминий) тамойил
2. Техник тамойил
3. Ташкилий тамойил
4. Бошқарув тамойили
Тахминий тамойиллар ўзида хавфсиз ечимларни топувчи йўналишни аниқловчи методологик ва маълумот базаси бўлиб, хизмат қилувчи, асос солувчи ғояларни тақдим этади. Бунга қуйидаги тамойиллар киради: операторнинг активлиги, фаолиятни гуманлаштириш, структурани ўзгартириш, операторни алмаштириш, синфлаштириш, хавфни бартараф қилиш ва камайтириш, тизимлилик ва бошқалар.
Техник тамойил хавфли омилларнинг таъсирини бевосита олдини олишга йўналтирилган. Техник тамойиллар физик қонунларни ишлатишга асосланган. Бунга қуйидагилар киради: масофадан ҳимоялаш, экранлаштириш, қаттиқлигини ошириш, блокировкалаш (яккалаш), вакуумлаштириш, ҳаво кирмайдиган қилиш, пассив звено киритиш, зичлаштириш, флегматизациялаш ва ета олмаслик тамойиллари.
Бошқарув тамойиллари деб, хавфсизликни таъминлаш жараёнининг алоҳида босқич ва этаплари орасида ўзаро боғланиш ва муносабатларни аниқловчи тамойилларга айтилади. Уларга режали, назоратли, бошқармали, мажбурийли, қайта алоқали, самарали, жавобгарлик, рағбатлантириш, иерархик, бир ма`ноли, адекватли тамойиллар киради.
Ташкилий тамойилларга хавфсизлик мақсадида меҳнатни илмий ташкил қилиш қоидаларини амалга оширувчи тамойиллар киради. Уларга вақт бўйича ҳимоялаш, маълумот бериш, резервлаштириш, нормаллаштириш, кадрларни танлаш, кетма-кетлик, эргономик. меҳнатни рационал ташкил қилиш ва зидлик тамойиллари киради.
Бир вақтда айрим тамойиллар бир нечта синфларга киради. Хавфсизликни таъминлаш тамойиллари тизимларни хосил қилади ва бир вақтнинг ўзида ҳар бир тамойил нисбатан мустақиллик кашф қилади.



Download 74,57 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   135




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish