Махсус таълим вазирлиги бухоро муҳандислик-технология

Лойиҳа фаолияти билан шуғулланадиган ресурсларни самарали бошқариш воситаларини жорий этиш.

Корхонада бир вақтнинг ўзида амалга оширилган кўплаб лойиҳалар мавжуд бўлса ва уларни амалга ошириш учун ресурс талаблари компания фаолиятининг умумий ҳажмида аҳамиятга эга бўлса, лойиҳаларни ресурслар билан таъминлаш масаласи компаниянинг молиявий ютуғи билан тўғридан-тўғри боғлиқ бўлади. Масалан, лойиҳа ишларини бажариш учун керакли инсон ресурсларини нотўғри
баҳолаш, бўлинмаларда кераксиз бўш иш ўринларини очишга олиб келади, бу иш ҳақи фондининг ўсишига олиб келади.
Агар, ташқи мижозлар ҳисобидан даромад келтирадиган лойиҳага йўналтирилган компания бўлса, унда ишларни бажариш учун сарфланган маблағларни баҳолаш нотўғридир, натижада лойиҳалар зарар келтирадиган бўлиб қолади ва бутунлай йўқолган компанияга олиб келади.

5. 
   Лойиҳани амалга ошириш натижаларини ҳисобга олган ҳолда молиявий режалаштиришнинг аниқлигини ошириш.
   

Агар компанияга мўлжалланган лойиҳалар ички бўлса, лойиҳани бошлаш босқичида лойиҳани амалга ошириш жараёнида ўзгариб турадиган асосий иш кўрсаткичларининг мақсад кўрсаткичларини баҳолаш ва лойиҳани муваффақиятли баҳолашни киритиш лозим. Мисол учун, ўзаро савдо тизимини жорий этиш бўйича лойиҳа маълум бир мижоз сегментига сотишни ошириш орқали даромадларни кўпайтиришга ёрдам беради. Молиявий режалаштиришда даромаднинг бундай ўсишини ҳисобга олиш керак.
Шундай қилиб, лойиҳани бошқариш тизими корпоратив ресурсларни бошқариш жараёни билан ҳам инсоний, ҳам молиявий жиҳатдан боғланиши керак ва лойиҳа харажатлари ҳам харажатлар ва даромадларни режалаштиришда ҳисобга олиниши керак.

6. 
   Лойиҳа фаолияти соҳасида ишончли шерик сифатида компаниянинг имижини мустаҳкамлаш.
   

Агар компания ташқи мижозлар учун лойиҳаларни амалга оширса ёки лойиҳа фаолиятини молиялаштириш учун инвесторларни жалб қилса, шериклар ва инвесторлар билан ўзаро муносабатларда муваффақиятга эришишнинг муҳим омили компаниянинг лойиҳа мажбуриятларини бажаришдаги ўз қийматини исботлашга тайёрлигини билдиради. Бундай далиллар компаниянинг лойиҳа бошқаруви соҳасидаги етуклик даражасини баҳолашнинг умумеътироф этилган усуллари бўйича лойиҳани бошқаришда муайян даражада етуклик даражасини сертификатлаши мумкин.
Лойиҳа фаолиятининг расмийлаштирилишининг санаб ўтилган афзалликлари ташкилотда лойиҳани бошқариш тизимини (ЛБТ) жорий қилиш орқали олиниши мумкин.
Корхонада ҳар қандай бошқарув тизими каби лойиҳаларни бошқариш тизими учта компонентдан иборат: мажбурий жараён босқичларини ҳужжатлайдиган
норматив-ҳуқуқий базаси; маълумотлар омбори ва автоматлаштириш жараёнлари сифатида фаолият юритадиган ахборот тизими; ходимларнинг жараёнлар билан мувофиқлигини назорат қилиш ва уларни тизим ривожланишида ривожлантириш. Лойиҳани бошқариш тизимида учта компонент мавжуд:

• 
  лойиҳани бошқариш методологияси - лойиҳа фаолиятида иштирок этганда компания ходимлари томонидан фойдаланиладиган лойиҳаларни бошқариш жараёнлари, усуллари ва проседуралари.
  
• 
  лойиҳа бошқариш ахборот тизими (ЛБАТ) - лойиҳа параметрларини режалаштириш ва назорат қилиш, лойиҳа иштирокчилари ўртасида ахборот алмашиш ва лойиҳа ҳисоботларини олиш учун восита сифатида хизмат кўрсатадиган лойиҳаларни бошқариш учун махсус дастурий таъминот.
  
• 
  лойиҳа идораси - лойиҳани бошқариш методологиясини амалга оширишни назорат қилиш ва лойиҳа бошқаруви соҳасида кадрлар билими ва кўникмаларини ривожлантиришга қаратилган лойиҳа бошқаруви ахборот тизимлари (ЛБАТ) билан ишлаш бўйича қоидаларга риоя этилишини назорат қилувчи компания ёки белгиланган ходимлар гуруҳи.
  

3. 
   Корхонада лойиҳаларни бошқариш тизимини жорий этиш босқичлари
   

Лойиҳани бошқариш тизимини (ЛБТ) амалга оширишни режалаштираётганда, ташкилотдаги ўзгаришларни амалга ошириш учун ғарб ва маҳаллий компаниялар томонидан тасдиқланган ёндашувлардан фойдаланиш керак:

• 
  Жараённи бажариш учун ушбу жараённинг қоидаларига риоя этилишини назорат қилиб, бошқарув муаммоларини кучайтирадиган ходимлар бўлиши керак.
  
• 
  Бошқарув нафақат расмий нуқтаи назарлардан (янги тартибларни тасдиқлаш ва уларни мувофиқ бўлмаганлиги учун жазолаш), балки янгича ёндашувларни жорий қилишда ҳам этакчи бўлиши керак (кундалик ишда қўлланиладиган ёндашувларга риоя қилиш, ходимларни янги бошқарув тизимининг афзалликларини амалий мисолларда ишончли деб билиш).
  
• 
  Қандай бўлиши керак жараёнини шакллантиришда, ушбу жараённи амалга ошириш учун компанияда ўрнатилган муваффақиятли амалиётлардан максимал даражада фойдаланиш керак. Зеро, амалга оширилган муваффақиятли амалиётлар компания фаолиятининг ўзига хос хусусиятларини ҳисобга олади ва жараённинг иштирокчиларини яхши билади.
  
• 
  Автоматлаштирилишдан аввал, жараён иштирокчилар томонидан расмийлаштирилиши ва тушунилиши керак.
  
• 
  Жараён иштирокчиларидан ахборот олишни сўраш фақат қабул қилинадиган маТумотни муайян қарор учун ишлатган ҳолларда амалга оширилиши керак. Ахборотни йиғишнинг мақсади жараён иштирокчиларига тушунарли бўлиши керак.
  
• 
  Ташкилий ўзгариш корхонага имкон қадар тез фойда келтириши керак, акс ҳолда ўзгартиришларни маъмурий қўллаб-қувватлаш йўқолади.
  

Юқоридаги ёндашувларни ҳисобга олган ҳолда, этти босқичдан иборат бўлган лойиҳаларни бошқариш тизимини жорий этишни ташкил этиш тавсия этилади (6.1-расм).

• 
  1-босқич. Лойиҳаларини бошқариш тизимини жорий этиш лойиҳасини ташкил қилиш. Лойиҳани амалга ошириш учун лойиҳа гуруҳини тузиш, иш режаси ва ресурсларни ажратиш керак.
  
• 
  2-босқич. Лойиҳа фаолиятининг текшируви. Лойиҳани ташкил этишнинг амалдаги тажрибасини, уларни амалга оширишдаги тўсиқларни аниқлаш керак. Компаниянинг муддатлилигини баҳолаш лойиҳани бошқариш тизимини амалга оширгандан сўнг баҳолашни амалга ошириш учун амалга оширилиб, натижада яхшиланишлар амалга оширилди.
  
• 
  3-босқич. Лойиҳа бошқариш услубиятини ишлаб чиқиш. Лойиҳа менежменти жараёнларини тавсифловчи норматив ҳужжатлар тўпламини ишлаб чиқиш керак, бу эса лойиҳа фаолиятининг барча иштирокчилари томонидан амалга оширилиши керак.
  
• 
  4-босқич. Лойиҳа бошқариш ахборот тизимини жорий қилиш. Сиз лойиҳа бошқарув жараёнларини автоматлаштириш, дастурий таъминотни ўрнатиш, фойдаланувчилар учун қоидалар ва кўрсатмалар ишлаб чиқиш учун дастурий таъминотни танлашингиз керак.
  
• 
  5-босқич. Лойиҳа бўлинмасини (идорасини) шакллантириш. Лойиҳа фаолиятини қўллаб-қувватлаш ва мувофиқлаштириш учун масъул бўлган ходимларни тайинлаш ва корхонанинг ташкилий тузилмасида лойиҳа офисининг ўрнини аниқлаш.
  
• 
  6-босқич. Намунавий лойиҳалар учун лойиҳаларни бошқариш тизимини синовдан ўтказиш. Компания олдинги босқичларида ишлаб чиқилган янги лойиҳаларни бошқариш воситалари ва усулларини синаш учун тавсия этилган тартиблар қулай ва фойдали бўлишини таъминлаш учун лойиҳани бошқариш тизимларида бир нечта одатий лойиҳалар амалга оширилиши тавсия этилади.
  
• 
  7-босқич. Барча лойиҳалар учун лойиҳа бошқарув тизимини жорий этиш. Лойиҳаларнинг реестри, лойиҳа ташаббуслари тузилиши, барча лойиҳалар лойиҳа офисининг кўмагида янги бошқарув тизимига ўтказилиши керак.
  

Лойиҳа менежменти тизимини жорий этиш босқичлари муддатда ва ресурсларнинг интенсивлигида эквивалент эмас. Улар мутлақо кетма-кетликда бажарилиши шарт эмас: қадамларнинг бир қисми бир вақтнинг ўзида амалга оширилиши мумкин, масалан, лойиҳани бошқариш тизими ва тадқиқотларни амалга ошириш, лойиҳа фаолиятини автоматлаштириш ва лойиҳа офисини ташкил этиш.
Бироқ, ҳар қандай ҳолатда, барча босқичларни амалга ошириш мажбурийдир. Эҳтимол, "классик" лойиҳа бошқариш ахборот тизими ўрнига, эхcел бўлиши мумкин. Лойиҳа бўлинмаси ходимлардан бирига лойиҳалар реестрини юритиш ва лойиҳа ҳужжатларини ишлаб чиқаришни назорат қилиш учун қўшимча функсияларни топшириш орқали шакллантирилади. Шу билан бирга, лойиҳа бошқаруви тизимининг барча таркибий қисмлари лойиҳа фаолияти доирасини ва муайян ташкилотдаги лойиҳаларнинг ўзига хос хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда мазмун жиҳатидан бир-бирига мос келиши ва мос бўлиши керак.

Ўз-ўзини назорат қилиш учун саволлар

1. 
   Корхонанинг лойиҳавий фаолияти қандай ҳажмда лойиҳани бошқариш тизимини жорий этиш мақсадга мувофиқ?
   
2. 
   Ташкилотнинг лойиҳани бошқариш тизимини қўллаш орқали қандай фойда келтириши мумкин?
   
3. 
   Корхонанинг лойиҳавий фаолияти тўғрисида қандай маТумотлар лойиҳани бошқариш тизимини молиявий-иқтисодий жиҳатдан асослашда фойдали бўлиши мумкин?
   
4. 
   Лойиҳа менежменти тизимини жорий этишга қандай ижобий ўзгаришлар киритилади?