Mahsuldor qatlamlarni ochish va

 
6.14.
Mahsuldor qatlamni ikkilamchi ochishda yuvuvchi suyuqliklarni 
 qatlamga yutilishi va uning salbiy ta‟siri 
Yuvuvchi suyuqliklar quduqdan qatlamga kirib borish holati dispers fazosiga 
va dispers muhitiga bo‗linadi. Yuvuvchi suyuqlikni dispers faza quduq devorida loyli 
qobiqlarni hosil qiladi. Qatlamda esa kolmatatsiya zonasini hosil qiladi. Dispers 
muhiti qatlamga kirib boradi, yuvuvchi suyuqliklarni filtratini kirib borish zonasini 
shakllantiradi. 
Yuvuvchi 
suyuqliklarni 
filtratlari 
ta‘sirida QFX-sini yomonlashuvi 
chambarchas bog‗langandir. 
Birinchidan – fazoli o‗tkazuvchanlikni kichrayishi bilan; 
Ikkinchidan – tog‗ jinsi sement va filtratlarni tashkil etuvchi kichik 
disperslarini o‗zaro ta‘sir etuvchi sirtlarini paydo bo‗lishi bilan. 
Hozirgi vaqtda 98% mahsuldor qatlamlar suvli asosli yuvuvchi suyuqliklardan 
foydalanib ochiladi. Suvli asosli yuvuvchi suyuqlikni filtratlari namlovchi fazoga 
ega, quduq atrofi oblastida joylashgan neft-gaz siqadi.
Yuvuvchi suyuqliklarni filtratlarni o‗tkazuvchanlikka ta‘sir etishi, birinchi 
o‗tkazuvchanlikka nisbatan tiklanishdagi o‗tkazuvchanlik koeffitsientini nisbati bilan 
baholanadi. O‗tkazuvchanlik koeffitsientini tiklanishi haqidagi ma‘lumotlar kam, 
neftni 
siqib 
chiqarish 
dinamikasiga 
amaliy 
omillar 
bilan 
ta‘sir etishi 

---

265
oydinlashtirilmagan. Filtratlarni to‗yinish darajasi filtratlar zonasida kapillyar 
nisbatlarni gidrodinamik bosimini saqrash qiymati bilan baholanadi. 
Bu nisbatlarni kompleks o‗lchamsiz parametrlar shaklida tavsiflash mumkin. 
f
q
mkH
G
P





cos
2
Bunda: G – filtrat va qatlam flyuidlari chegarasida sirt tortishish kuchi; 
cosφ 
– chetki namlanish burchagini kosinusi; 
m
1
 k
– g‗ovaklik va o‗tkazuvchanlik koeffitsientlari; 
H
– qatlam qalinligi; 
q 
– qatlamdagi filtrat sarfining hajmi; 
μ
f
 
– filtratni dinamik qovushqoqligi. 
Mahsuldor qatlamlarni o‗zlashtirishda filtratlarni bir qismi kapillyar blokirovka 
natijasida kirgan zonada qotib qoladi va neftgazni o‗tkazuvchanligiga salbiy ta‘sir 
qiladi. Qoldiq filtratlarni qotib qolishi hisobiga qatlamni o‗tkazuvchanligi 
boshlang‗ich qiymatga nisbatan 70%-dan kichik bo‗ladi. Filtratlarni qotib qolishi 
tufayli loyli sementlar qatlam shikastlantiradi.
Mahsuldorlikni yo‗qolishiga yuvuvchi suyuqliklarni filratini ta‘sir etish 
darajasi qatlam kollektorlarini filtratsiya sig‗imdorlik xossasiga bog‗liqdir. Agarda 
qatlamlarni o‗tkazuvchanligi 0,5 mkm
2
tartibda bo‗lsa, mahsuldorlikni yo‗qolishi 
boshlang‗ich qiymatga nisbatan 30-40% kamdir.