Mahsuldor qatlamlarni ochish va

1.7-rasm. Namunada o„tkazuvchanlikni o„rganish 
F
P
P
L
P
Q
K
g
o
g
g






)
(
2
2
2
2
1

bo‗ladi. (1.24) 
bu erda: 
g
Q
– vaqt birligida o‗tgan gaz hajmi; 
0
P
– atmosfera bosimi; 
g

– 
gazning dinamik qovushqoqligi. 
Yuqoridagi tenglamalar faqat to‗g‗ri chiziqli sirqishga taalluqlidir. Lekin, ba‘zan 
suyuqlik va gazlarning egri chiziqli (ya‘ni radial) harakati uchun ham 
o‗tkazuvchanlik aniqlanishi kerak bo‗ladi. Bunday hollarda neft va gazlar 
qatlamlardan sirqib kelib, quduq ostiga yaqinlashganda ro‗y beradi (1.8- rasm). 
Bunday hollarda o‗tkazuvchanlik quyidagicha aniqlanadi. 
Suyuqliklar uchun: 
)
(
2
2
2
ln
n
T
s
s
P
P
h
n
T
Q
K






(1.25) 
Gazlar uchun: 
)
(
2
2
2
ln
2
2
n
G
g
g
g
P
P
h
n
G
Q
K






bo‗ladi. (1.26) 

---

1.8-rasm. Radial oqimda o„tkazuvchanlikni aniqlash 
Xalqaro birliklar tizimida o‗tkazuvchanlik o‗lchovi miqdori quyidagicha aniqlanadi
: 
[Q]=м
3
/с; [

]=Pa∙s; [L]=м; [P]=Pa; [F]=м
2
. 
(1.23) tenglamaga muvofiq: 
2
2
3
m
m
Pa
m
sek
Pa
sek
m
K






bo‗ladi. 
Xalqaro o‗lchamlar tizimida uzunligi 1 m, yuzasi 1 m
2
bo‗lgan tog‗ jinsidan 1 Pa 
ga teng bosimlar ayirmacida cekundiga 1 m
3
hajmdagi qovushqoqligi 1 Pa

s bo‗lgan 
suyuqlik o‗tgandagi o‗tkazuvchanlik 1 m
2
ga teng deb hisoblanadi. 
O‗tkazuvchanlikning o‗lchov birligidan uning fizik ma‘noci – yuza kelib 
chiqadi. Haqiqatan ham, tog‗ jinslarining o‗tkazuvchanligi sirqish yuzasini bildiradi. 
O‗tkazuvchanlik ko‗pincha amaliy ishlarda Darsi (ingliz olimi Darsiga atalgan) bilan 
ham o‗lchanadi. 
Ular ikki ulchov birliklari orasida quyidagi bog‗lanishlar bor: 
1 m
2
=10
12 
d; 1 d=10
-12 
m
2
=1 mkm
2
;