Mahsuldor qatlamlarni ochish va

10.5-rasm. Sinash asboblarining jamlanmasi 
bilan ishlagandagi pakerlash sxemasi.
1-tizma 
boshchasi; 2-NKQ; 3-sirkulyasiya klapani; 4-
yuqoridagi manometr; 5-berkituvchi aylanma 
klapan; 6-qatlam sinagich; 7-yass; 8-namuna 
olgich; 9-paker; 10-mustahkamlash tizmasi; 11-
fil‘tr;12-qatlam 13- manometr; 14-tayanch plita; 
15-boshmoq. 
Qatlam sinagichning muvozanatlovchi klapani ochiq va u orqali yuvuvchi 
suyuqlik pakerning tagiga oqib kirishni ta‘minlaydi (tushirishda) yoki paker tagiga 
filtr orqali (SAJ ni ko‗tarishda) pakerning shtokini, o‗zgartmani va yassini 
xavfsizligini ta‘minlaydi. Bunda oqimni kirib kelishi mavjud bo‗lganda quduqda 
pakerning porshenlanish samaradorligi pasayadi. 
Quduqning tubiga dum borib tirkalganda va SAJ ga o‗qli qisuvchi yuklanma 
uzatiladi va pakerni erkin qisilishini hamda quduqning stvoliga qisilishi sodir bo‗ladi 
va qatlam sinagich ham sekin qisiladi. Bu jarayon davomida muvozanatlovchi klapan 
yopiladi, undan keyin esa qatlam sinagichning qabul klapani ochiladi. SAJ ning 
ustidagi quvurning bo‗sh og‗zini yoki suyuqlik bilan to‗ldirilgan quvurni paker 

---

tagidagi quvurning hajmini tutashtiradi. Pakerning tagidagi bosim bir zumda 
kamayadi va qatlamdan oqimning kirib kelishi boshlanadi. 
Sinash ishlarini tugashi bilan asbob tortilganda qatlam sinagich cho‗ziladi va 
uning qabul klapani yopiladi, SAJ ning ustidagi quvurning bo‗shlig‗ini bekitadi, 
undan keyin esa muvozanatlovchi klapan ochiladi, pakerning usti quvur orqasidagi 
fazoni paker tagidagi fazo bilan tutashtiradi. Pakerning tagidagi va paker ustidagi 
bosimlar tenglashadi, qatlamga quduqlardagi yuvuvchi suyuqlikning ustun bosimi 
uzatiladi. 
Sanoatda ikki-uch va ko‗p siklli bekituvchi – buralma klapanli ko‗p siklli 
qatlam sinagichlar ishlab chiqariladi. 
Ko‗p siklli bekituvchi-burilma klapanli qatlam sinagich oqimning kelishi 
tugagandan so‗ng quduq tubi bosimni tiklanish jarayonini qayd qilish maqsadida 
quvurning bo‗shlig‗ini bekitish mo‗ljallangan. U qatlam sinagichdan yuqoriga 
o‗rnatiladi va ochiq holda tushiriladi.Oqimning so‗nggida SAJ ning ustida quvurni 
aylantirish yo‗li orqali bekitish – buralma klapan bekitiladi va yopiq holda (bosimni 
egri tiklanishini olish uchun) ushlab turiladi. Yopiq turish davrining davom etish 
vaqti oqimning vaqtining teng yarmiga yoki 20 daqiqadan kam bo‗lmaydi. 
Ko‗p siklli sinagichlarda quvur klapanini navbatda burab ochiladi va yana 
yopiladi, ko‗p karrali siklida sinash takrorlanadi. 
Dumni sinashda u quduq tubiga tirkaladi yoki quduqqa mehanik shlipsali paker 
tushirilganda ham u quduq tubiga tirkaladi va mustahkamlash quvuri tizmasini 
devoriga tayanishga ega bo‗ladi. Quduq tubiga tirkalganda uni dumga o‗tirib 
qolmasligi uchun ko‗prikning sifatiga jiddiy e‘tibor beriladi. 
Sinagichlarni to‗siqsiz tushishini ta‘minlash uchun uni tizma bo‗ylab o‗tish 
tekshiriladi, buning uchun perforatsiya qilguncha yoki undan keyin mustahkamlash 
quvuri tizmasida pakerning tashqi diametriga va uzunligiga teng bo‗lgan shablon 
tushirib o‗lchanadi. 
Rezbali birikmalarning germetikligini va cho‗zilishidagi va qirquvchi 
yuklanmaning zo‗riqishidagi cho‗zilishi zahira mustahkamligini ta‘minlash uchun 

---

389
qatlam sinagichni burg‗ilash quvurlari orqali quduqqa tushirish maqsadga muvofiq 
bo‗ladi. 
10.2-jadval. 
Sinash asboblarining texnik tavsiflari. 
T/r 
Parametrlari. 
O‗lchov 
birligi 
KII – 65 
KII-95 (KII 
2A-95) 
MIG 80 
1. 
Tashqi diametri
mm 
65 
95 
80 
2. 
Jamlanmaning 
umumiy 
uzunligi
m 
20 
21.6 
23.4 
3. 
Jamlanmaning 
umumiy 
massasi 
kg 
300 
910 
635 
4. 
Biriktiruvchi 
rezbalarni 
o‗lchash 
3-50 
3-76 
3-62 
5. 
Ruxsat etilgan yuklanma; 
siqishda
cho‗zishda
kn 
150 
100 
300 
250 
60 
200 
6. 
Ruxsat 
etilgan 
burovchi 
moment 
K.N.m 
4.0 
6.0 
5.4 
7. 
Ruxsat 
etilgan 
atrofdagi 
bosim. 
mpa 
80 
80 
45 
8. 
Atrof muhitning maksimal 
harorati; 
oddiy rezinali 
issiqlikka chidamli rezinali 
o
С 
130 
200 
130 
200 
130 
200 
9. 
Rezinali 
elementlarning 
diametri 
mm 
67,87,78,92 
109,115,135 
145. 
87,92,98 
10 
Quduqning diametri 
mm 
77-112 
118-161 
97-112 
11. 
Pakerlashdagi yuklanma 
kN 
10-50 
60-80 
10-60 
 
Quduqning ustki qismiga preventor o‗rnatiladi, sinashdan oldin qatlam 
flyuidlarini chiqarib yuborish uchun chiziqlar mantaj qiliniladi va xavfsizlik 
qoidalariga rioya qilinadi. 
Quduqdagi otilmalarni oldini olish uchun quduqning hajmidan ikki marta ko‗p 
bo‗lgan hajmdagi suyuqliik zahirasi bilan ta‘minlanadi. Ishlatish tizimidagi ishlarni 
olib 
borishda 
10.2-jadvalda 
keltirilgan 
asboblarning 
texnik 
tavsiflaridan 
foydalaniladi.