«Mahalliy xomashyolar va ikkilamchi resurslar asosida innovatsion texnologiyalar»

 
 
 

---

376 
SPIRTLI SHIRINMIYA EKSTRAKTINI OZIQ-OVQAT SANOATI VA 
TIBBIYOTDA QO‘LLASHGA AYRIM TAVSIYALAR 
Qurambayev Sh.R., Ibadullayev B.M., Atajanov S.A., Shixnazarov J.Y. 
Urganch davlat universiteti 
 
Shirinmiya ekstrakti olish texnologiyasini o’rganish jarayoni bevosita 
mahsulotning kimyoviy tarkibiga bilan bog’liq ekanligni inobatga olgan holda, uning 
yaroqlilik muddatiga ta’sir etuvchi ko’rsatkichlar ustida izlanishlar olib borildi. 
Yaroqlilik muddati – bu mahsulotni saqlash davomida kimyoviy, fizik, 
mikrobiologik, biofarmatsevtik va farmakologik xususiyatlarini vaqtning ma'lum 
chegaralarda saqlash qobiliyatidir. Yaroqlilik muddati - bu tibbiy mahsulotning 
OFS.1.1.0009.15 "Dori vositalarining yaroqlilik muddati"ga binoan ishlab 
chiqarilgan va saqlanadigan me'yoriy hujjatlarning barcha talablariga to'liq javob 
beradigan davr [3]. 
Dori vositasining dastlabki yaroqlilik muddati ishlab chiqaruvchi tomonidan 
uni davlat ro'yxatiga olish paytida dorivor preparat uchun hujjat tayyorlash paytida 
aniqlanadi. MDH mamlakatlarida GOST bo’yicha "Shirinmiya ekstrakti" preparatlari 
uchun yaroqlilik muddati uchun zarur ko’rsatkichlar berilgan. Bular – namlik, harorat 
va bir qator fizik-kimyoviy ko’rsatkichlardir [1,2,4]. 
Namlik va haroratni nazorat qiluvchi uskunalar kamera klimatini bir xilda 
saqlab turishda yordam beradi. "Shirinmiya ekstrakti" preparatining barqarorligini 
tekshirish uchun saqlash rejimi o'rnatildi: harorat – 25°C; namlik - 60%. 
Ekstraktni tahlil qilish normativ hujjatlarda nazarda tutilgan barcha 
ko'rsatkichlar bo'yicha bajarildi [3]. Normativ hujjatlarga muvofiq sinov davri 
oraliqlari 15 oy davomida, har 3 oyda tahlillar o’tkazildi. Natijalar 1-2 jadvallarda 
keltirilgan. 
 
1-jadval 
Shirinmiya ekstraktini +25°C haroratda saqlashda 
organoleptik ko’rsatkichlari va sifat reaksiyalari 
Saqlash davri 
Ko'rsatkichlar nomi 
Jigarrang 
suyuqlik, 
o'ziga xos hid 
UB spektri 
Glitsirrizin 
kislotasiga 
sifat reaksiya 
Shakarga sifat 
reaksiyasi 
Dastlabki holat 
Muvofiq 
Muvofiq 
Muvofiq 
Muvofiq 
3-oy 
6-oy 
9-oy 
12-oy 
15-oy