Mahalla va oila

Muallifлар:
Ismaylova R. – psixologiya fanlari nomzodi (Ph.D) Yulchiyeva D. – kichik ilmiy xodim


Mas’ul muharrir:
Egamberdiyeva N. M. – pedagogika fanlari doktori, professor


Taqrizchilar:
M.Xoliqova - filologiya fanlari bo’yicha falsafa doktori, dotsent B.Turaqulov-psixologiya fanlari nomzodi
O‘QUV-USLUBIY MAJMUA O‘zbekiston Respublikasi Mahalla va oilani qo‘llab-quvvatlash vazirligi huzuridagi “Mahalla va oila” ilmiy-tadqiqot instituti Ilmiy kengashining 2021-yil 7- apreldagi 4-son majlisida muhokama qilingan va nashrga tavsiya etilgan.

MUNDARIJA

1. 
   Kirish… 4
   
2. 
   O‘quv kursi dasturi 11
   
3. 
   Nazariy mashg‘ulot materiallari 17
   
4. 
   Amaliy mashg‘ulot materiallari… 118
   
5. 
   Glossariy 125
   
6. 
   Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yhati 127
   

KIRISH
Ma’naviy barkamol, aqliy jihatdan yetuk, jismonan sog‘lom farzandni tarbiyalash masalasi asrlar davomida insoniyat jamiyatining oliy maqsadi bo‘lib kelgan va bugungi kunda ham dolzarb masalalardan biri hisoblanadi. O‘zbek xalqining ma’naviy-ma’rifiy, axloqiy tarbiya maktabining ildizlari juda teran, zabardastdir. Ayniqsa oilada qiz bolalar tarbiyasiga alohida e’tibor berilgan.
Bugungi kunda qizlarni mustaqil hayot yo‘lini tanlashga tayyorlash va ularda ijtimoiy faollikni shakllantirish muhim ahamiyatga molikdir. Qizlarning ma’naviy darajasining sustligi, hayotiy qadriyatlarni anglamasligi, o‘zlarining hayoti davomida turmush tarzini ijtimoiy-madaniy me’yor va qoidalar asosida qura olmaslik, odamlar o‘rtasidagi ko‘plab ijtimoiy munosabatlarni tushunmaslik holatlari ko‘p uchraydi. Haqiqat shundaki, ular oldida rasmiy ravishda ochilgan istiqbollar va keng imkoniyatlarga qaramay, ular hayot jabhalarida katta qiyinchiliklarga duch kelishmoqda. Ushbu tanlovni amalga oshirish, avvalambor, qizlar tarbiyasida faqat bir tomonlama yondashish, ya’ni ularni faqat oila qurishga tayyorlashdan iborat bo‘lib qolib, qizlarning ijtimoiy faol, ma’naviy yetuklik, iqtisodiy mustaqil bo‘lish imkoniyatlaridan foydalanish darajasiga e’tibor qaratilmagan. Shu nuqtai nazardan, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2020-yil 31-dekabrdagi “Oila institutini yanada rivojlantirish va yoshlarni oilaviy hayotga tayyorlash chora-tadbirlari to‘g‘risda”gi 820-sonli Qarori muhim va tarixiy ahamiyatga egadir.
Qiz bola uchun mustaqil hayot mas’uliyatli, qiyin davrdir. Bu davr yangi ijtimoiy aloqalar, kelajak uchun ko‘rsatmalar, ijtimoiy moslashuv kabi qator jaryonlarni bosib o‘tishni talab qiladi. Albatta bu kabi jarayonni bosib o‘tish uchun qizlarni bolalik davridayoq ular uchun zarur bo‘lgan bilim, ko‘nikma va malakalar bilan qurollantirish lozim. Qizlarni jamiyat hayotiga integratsiya qilish, ularda faollikni kuchaytirish, hayotiy qiyinchiliklardan xayiqmaslik ruhida tarbiya qilish, ularning ijtimoiylashuvini ta’minlash davr talabidir. Qizlarning o‘z taqdirini o‘zi belgilashga, xatti-harakatlarini o‘zlashtirishga yaqindan yordam berish lozim.
Shu munosabat bilan, maktab yoshidagi qizlar bilan maqsadli ishlash dasturini yaratish zarur va dolzarb ahamiyat kasb etadi.
Ushbu “Maktab yoshidagi qizlar bilan ishlash” yo‘nalishi bo‘yicha o‘quv- uslubiy majmua qizlarni ijtimoiy faolligini oshirish, oila, maktab va jamiyatga ijtimoiylashishiga oid bilim, ko’nikma hamda malakalarni shakllantirishga hamda ijtimoiy moslashgan shaxs sifatida ijtimoiy, kasbiy va fuqaroviy pozitsiyasini belgilashida ko'mak berishga yonaltirilgan.
Kursda maktab yoshidagi qizlarning ijtimoiy hayotdagi o‘rni va roli, oilaning huquqiy asoslari, oila byudjeti va iqtisodini shakllantirish hamda rivojlantirishkiyinish, ma’naviy-milliy madaniyati, oilaviy hayot asoslari, oila psixologiyasi-pedagogikasi, gigiyenasi hamda reproduktiv salomatlikka doir ilmiy-nazariy va amaliy ma’lumotlar jamlangan.