Хўжалик-маданий классификация.
Тил классификацияси этнографияда катта аҳамиятга эга бўлса ҳам, халқларни замонавий боғлиқлиги тўғрисида кўп маълумот бера олмайди. Гоҳида битта тил оиласида сўзлашувчи ва бир-биридан узоқда яшовчи халқлар хўжалигида, турмушида, маданиятида ҳеч қандай ўхшашлик, умумийлик бўлмаслиги мумкин, ёки тескари яъни бир-биридан узоқда бўлиб яшаш шароити ўхшаш, аммо улар ўртасида тил жиҳатдан қариндошлик риштаси бўлмаган халқлар ҳам мавжуд: Ўрта Осиёдаги мўғил кўчманчилари ва Арабистондаги кўчманчи бедуинлар, буғучи-ненецлар ва буғучи – гукчалар. Ер юзида жойлашган одамлар турли географик шароитга тушар эди. Вабунга мослашарди, яъни одамлар ўзларининг моддий ва ишлаб чиқариш кучларини ривожлантирарди. Шундай қилиб турли хўжалик шакллари юзага келиб ривожланади.
Австралия ва Океания халқлари.
Австралия бешинчи ва охирга континент сифатида европаликлар томонидан очилган. Бу ер шарининг унча катта бўлмаган материга жойлашуви параллелга кўра 4100 км га яқин, меридиан бўйича эса 3.200 км. Континент майдони 7,686,810 км.2
Австралия геологик қарашларга кўра эски континент. Бунга сабаб кайнозой эрасининг бу ердаги аҳамиятсиз ҳаракатлари баланд тоғларга туташувидир. Состюшка тоғнинг баланд чўққиси 2200 м денгиз сатҳидан. Европаликларнинг келишига қадар ишлар динго ва каламушлар инсонлар билан бир қаторда сутэмузувчиларнинг асосий плацентлари ҳисобланган. Кўчиб келганлар уларни ўзлари билан олиб юрганлар. 1978 йилгача аборигенлар Австралияга 40 минг йил муққаддам олишган деб ҳисоблашадиган бўлса, биринчи австралияликлар замонавий одам – неонтролнипи вакилларидандир. Ҳомо сапиенс – бироқ 1978 йилги маълумотларга кўра, аборигенлар қадимги ўтмишга бориб тақалади. Ғарбий Австралияга қарашли Мергисон дарёси чеккаларидан археологлар томонидан топилган етмишга яқин тош қуроллар, 100 йилга қайтишини кўрсатади. Агар бу тасдиқланса аборигенларнинг қадимги тарихи 60 минг йилга тегишлилигини кўрсатади. Фредери Роуз, Австралия аборигенлар 1981 ўзининг ҳудудди ва аҳолисига кўра 25 млн. дан 18 млн. Австралияда (1995 й). Континент кўп давлатлар этимологларини диққатини ўзига жалб қилиб келган. Дастлабки қизиқиш ер шари бошида бир қисми сифатида архаик тарзда сақланганлиги боис аҳолининг аънанавий хўжалик фаолияти, моддий маданияти ва турмуш тарзига бошланган.
Австралия ва Океания халқлари ўзоқ йиллар европаликлар мустамлакасида бўлиб, 1960 йилдагина бу ерда кўчириш бошланган.
Do'stlaringiz bilan baham: |