Madaniyatida tarixiy janrdagi tasviriy

A.Mamatova. “Cho‘pon
 
Rahimaxon”. 
 
1975 yil. 
1970 yili “Cho‘pon Rahimaxon” portreti chizildi. Unda shahardan uzoqda, baland 
tog‘dagi qishloqlardan birida yashagan cho‘pon Rahimaxon tasvirlangan. Uning 
ko‘zlarida mungli jonlilik seziladi. Bu ehtimol uning baxtli uchrashuv
lari va mungli 
ayrilish
lari haqidagi hotiralari, yoshligi bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin. U o‘z hayotini 
tosh
loq yer tagidan unib chiqqan gulga o‘xshatayotgandir. Bu ayol taqdiri haqidagi 
port
retdir. U hayotiy qiyinchiliklarga qaramay unga bo‘l
gan ishonchini saqlab qoldi.
A.Mamatova. “Bernara Qoriyeva 
Anna Karenina obrazida”. 1986 yil.
 
Chuqur lirizmga yo‘g‘rilgan 
“Balerina Bernara Qoriyeva 
Anna 
Karenina 
obra
zida” 
portretini 
rassomning 
ijodiy 
yutuqlaridan biri deyish mumkin. 
Uni mashhur o‘zbek raqqosasi
(balerinasi) yuksak san’atining 
sehrli kuchi o‘ziga tortdi va uning 
obrazini butun qalbi bilan o‘z 
asarida tasvirladi. Bu asarda 
Bernara Qoriyeva orqali Anna 
Karenina obrazini aks ettirish 
rassomning 
bosh 
maqsadi 
hisoblandi. 
Har 
ikkala 
qahramonning tashq
i ko‘rinishi 
o‘xshamasligi mumkin, ammo 
rassom e’tiborini balerinaning 
poetik olami o‘ziga jalb qildi. Har 
ikkala obrazni birga uyg‘unlashtirib, u o‘zining Anna Kareninasini yarat
di. Shuning 
uchun bu portret jozibador ko‘rinish kasb etdi va yodda qolarli 
tasavvur beradi. 

---

87 
Ma’lumki, taniqli rus yozuvchisi L.N.Tolstoy uning obrazi ustida uzoq ish
ladi va 
jahon badiiy tafakkurida birinchilaridan bo‘lib ayolni ichki dunyosini butun go‘zalligi, 
qarama-qarshiligi va fojiaviyligi bilan ochib berdi. Shuning uch
un ham Tolstoy: “
Anna 
mening ham yarmim hisoblanadi
”, degan edi. “O‘z asarlarini yaratayotib, 
- degan edi 
A.Mamatova, - 
rassom o‘zining hayolat va tafa
kkur olamida yashaydi. Aynan shu bu 
asarda o‘z aksini topdi”
85
. Mashhur yozuvchi va shoir Oybekning portreti ham uning 
shunday asarlari qatoriga kiradi.