90
S.Rahmetov. “G‘ofur G‘ulom”.
1985 yil.
O‘zbekiston xalq rassomi
Dilyor
Imomov
yosh
pedagoglarga o‘zi yoshligida mu
-
loqot
qilgan yozuvchilar haqida
so‘zlab
berardi.
Shoir
va
yozuvchi G‘ofur G‘ulom ha
qi-
dagi hikoyasi ko‘pchilikning
yodida qoldi.
G‘ofur G‘ulom nihoyatda ajib
va ijo
dkor inson bo‘lgan. U
Toshkentning
Eski
shahar
qismida sayr qilishni, tor ko‘
cha-
lar va kichik maydonchalardagi
odamlarga hazil gaplar tashlashni
yoqtirar edi.
Unga bozordagi
oddiy odamlar bilan gaplashish, qovun va tarvuz sotuvchilar bilan tortishish va hazil
qilish ma’qul bo‘lar edi.
Ehtimol “Shum bola” va “Yodgor” singari ajoyib asarlarni yozgan adib shun
day
bo‘lishi kerakdir. Faqat xalq bilan muloqot qilibgina yozuvchi unga bo‘lgan mexrni
shunday kitoblarda aks ettirishi va uning orzu niyatlari, quvonchlarini bilish mumkin
bo‘ladi. Rassom Sobir Rahmetov asar ustida bir yildan ortiq ishladi va
portret
-kartinani
boshlashdan avval adibning adabiy merosi bilan yaqindan tanishdi: “Uning ko‘pgina
asarlarini o‘qidim, uy
-muzeyida tez-
tez bo‘lib turdi
m, uning direktori Olmos
G‘ofurovna bilan do‘st bo‘lib qoldik, shoirning qizi
va olim Xondamir aka bilan
qadrdon bo‘lib qoldik”
89
. Rassom adibni ana shunday, ya’ni eski shahar bo‘ylab chap
qo‘li cho‘ntakda, o‘ng qo‘li kostyumi bilan tasvirladi. Yozuvchining
qarashlari
g‘amginroq, atrofida bo‘lyotgan
voqealarning birortasi
ni nazardan qochirmaslikka
harakat qiladi.
Asar fonida o‘tgan asr boshlaridagi Toshkent shahri tasvirlangan. “Ajoyib fon
asarga alohida falsafiy ma’no beradi... G‘ofur G‘ulomning qissa
lari va she
‘
rlarining
g‘alati qahramonlari, boshida tugun ko‘targan ayollar va masxara
bozlar, shashlikdan
ko‘tarilayotgan tutun va quyoshda yaltirab turgan karnaylar va jarangdor doiralar, eski
maqbaralar
va madrasalar, ayvonlar va turshak quritilayotgan tomlar,
uzoq cheksiz
dalalar
–
bularning barchasini uzoq tomosha qi
lish mumkin”.
Asar iliq ranglarda
ishlangan, yozuvchi qomati bekamuko‘st tasvirlangan, uning cho‘zinchoq yuzlari kim
ekanligini darhol ilg‘ab olishga imkon beradi. 1979 yili Sobir Ra
hmetov tamomlagan
I.Ye.Repin nomidagi Leningrad rassom
lik institutida rassomlik ilmi yaxshi o‘qitilardi.
“Shimoliy poytaxt”da u ajoyib yevropacha ta’lim oldi, lekin o‘zbek rassomiligicha
qoldi, quyoshga o‘xshash yorqin ranglar va qadrdon saxiy zamin unga
yaqinligicha va
qimmatligicha qol
di”. G‘ofur G‘ulomning portret
-
kartinasi noodatiy asar bo‘lib,
o‘zbek tas
viriy madaniyatining -
ma’naviy moddiy boyligiga aylanib qoldi.
89
Шагаев Р. Портрет Гафура Гуляма.
[
Эл
.
ресурс]
: http://mytashkent.uz/2013/05/12/portret-gafura-gulyama/