Madaniyatida tarixiy janrdagi tasviriy

 
 
 
B.Jalolov. 
“Musiqali dramatik teatr foyesidagi 
 
devoriy surat”
. 1987 yil. 
1986 yili Qo‘qon shahri aholisi hayotida katta madaniy hodisa ro‘y berdi, ya’
ni 
Musiqali dramatik teatr binosi qurildi. Qo‘qon shahri faxriylaridan biri Rustam 
Usmonovning xotirasidan: “Shahrimizga Musiqali dramatik teatr
ga devoriy surat 
ishlash uchun mashhur rassom Bahodir Jalolov keldi. Shu kuni shahar faxriylari 
to‘plandik va san’atkorning oyog‘i ostiga qo‘y so‘ydik. Quyosh o‘z nurini sochib 
turgan kun edi. Rassom bilan uchrashuv xalq bayramiga aylanib ketdi. Rassom devoriy 
surat ustida ishlayotganda 
teatr
binosiga aholi tez-tez kelib turdi. Ular ba
’zan bir o‘zi, 
ba
’zan esa ko‘pchilik bo‘lib kelar edi. Rassom ulardan qoralama nusha olib qolar edi 
va devoriy suratga ko‘chirar edi. Bu suratda ko‘p
gina shaharlik hamyurtlarimiz 
qiyofasi aks etib qol
di. 1987 yili devoriy surat tayyor bo‘ldi”.
“O‘zbek teatri taraqqiyoti tarixi”dan
chap tomondagi 
“Navro‘z bayrami” devo
riy 
surati e
’
tiborni tortadi. U yuza-bezak uslubida chizildi. San
’
atkor Turon va Eron 
hududidagi o‘rta asrlar miniatyura maktablari asarlarini o‘rgan
di, shuningdek Sandro 
Botichelli, Rafael Santi va Tepollo singari 
Italiya Uyg‘onish davri rassomlari ijodi 
bilan ham tanish edi. Devoriy suratda, qomatlar harakatida va umumiy rangda u olgan 
bilimlar yaxshi ko‘rinadi.
37
Шулепина Н. Серго Сутягин: Люблю летать в облаках
.  

---

40 
B.Jalolov. “Navro‘z bayrami”
. 1987 yil. 
Devoriy suratdan lavha. 
Masalan, kompozitsiya markazidagi 
raqs tushayotgan qizlar harakati Sandro 
Botichellining 
“Bahor” 
devoriy 
suratidagi uch qizlar harakatini eslatadi. 
Devoriy 
suratda 
rassomga 
tanish 
qiyofalar, muallifning zamondoshlarini 
ko‘rish mumkin. Old tomonda o‘tirib 
gullayotgan novdaga tikilib turgan yon 
tomondan chizilgan erkak qiyofasi 
rassom Tohir Mirjalilovdan olingan. Bu 
tanish 
qiyofalar 
devoriy 
suratni 
jonlantiradi va tomoshabin o‘z qadrdon 
xal
qi, do‘st
lari orasida yurgandek muhit 
yaratiladi. Raqs tushayotgan qizlardan 
iborat kompozitsiya 
o‘ng va chapida 
tomoshabinlar va o‘rta asr
lar milliy 
musiqa asboblarini chalib o‘tirgan 
musiqachilar tasvir
langan. Qo‘llarida 
albom 
tutib 
o‘tirgan 
rassom 
musiqachilarni tasvirlayapti. 
Tomoshabinlar orasida qo‘g‘irchoqboz ham ko‘rinadi. 
Qadimdan Par
g‘
onani
ng (hozirgi Farg‘ona vodiysi) barcha maydonlarida 
qo‘g‘irchoqbozlar xalqqa o‘z tomo
sha
larini ko‘rsatardi. Erkaklar va ayollar o‘rta 
asrlarga xos kiyimlar va bosh kiyimlarini kiyib olgan.