Madaniyatida tarixiy janrdagi tasviriy

B.Jalolov. 
“Raqsning tug‘ilishi”
. 
1981 yil. Lavha. 
Ular ilhom parisi, bahor 
elchisi sifatida tasvirlangan. 
Ularning 
harakatlari 
yengil, 
nazokatli va yoshlik, go‘zallik 
va umid kabi xislarni ifodalaydi. 
Qizlar
ning yuzlari, qo‘llarining 
harakatlari, qomatlari holati 
nazokatli va ohangdor chiziqlar 
bilan ifodalangan. Bu tutib 
bo‘lmay
digan, har yerda hozir, 
jadal va hamma joyda oquvchi 
musiqa 
kabidir. 
Yaxshilab 
o‘ylangan kompozitsiya, chiziq
-
lar va shakllar madaniyati tasvir
dagi uyg‘un
likni ta
’
minlagan. San
’
atkor bunda inson 
va tabiat 
uyg‘un
lashib ketadigan lahzalik hissiyotlar holatini ifoda
lagandir. To‘xtatib 
bo‘l
maydigan vaqt lahzasi hayotni his qilishni sezdiruv
chi aniq qobiliyatga ega bo‘ladi, 
u ma
’
naviy va estetik omil sifatida tomoshabinga ta
’
sir qiladi. 
Devoriy suratnin
g umumiy ko‘rinishi iliq rangda ishlangan. Unda ing
liz qizili, 
tillarang-pushti va qaymoqrang, feruza yashil ranglardan foydalanilgan. Chizish uslubi 
shveysariyalik rassom Gans Ernining ijodiy asarlarini yodga soladi, bu rassom 
zamonaviy yevropalik san
’
atkorlar ijodi bilan tanish ekanligidan darak beradi. 
Markazda raqs tushayotgan qizlarning ilhom parisi qomati Sandro Botichellining 
“Veneraning tug‘ilishi” asaridagi Veneraga yopqich tashlayotgan farishtalar qomatiga 
o‘xshaydi. Bu rassomning Uyg‘onish da
vri san
’
atkorlari ijodiga murojaat qilganligini 
ko‘rsatadi. O‘sha davrlar ras
somlarining maho
batli asarlaridan farqli o‘laroq bu asarda 
san
’
atkorning devoriy surati havoiyligi va lirikligi bilan ajralib turadi. Bahodir Jalolov 
o‘zbek xalqi hayo
tidagi xoreografik san
’
atning bu sahifasini ona yurti madaniyati 
tarixini chuqur bilgan holda, yuksak kasb mahorati va cheksiz muhabbati bilan 
tasvirladi. 

---

39 
Arxitektor S.Sutyagin shunday xotirlaydi: “1986 yili men uni Qo‘qon teatri
ga 
“O‘zbek teatrining taraqqiyot tarixi” devoriy suratini, Adabiyot muzeyiga 
kompozitsiyalar yaratishga taklif etdim. ...biz 
–
arxitektorlar, muhandislar, rassomlar, 
xalq ustalari o‘z ishimizni qilib bo‘ldik. Unda nafa
qat Jalolovning devoriy surati va 
Kiselyovning 
haykali, 
balki 
A.Kedrinning 
sopoli, 
I.Lipeyenaning 
vitraji, 
A.Domeretskasning ajoyib qandillari bor”
37
.