Маҳаллий бюджетлар молиявий барқарорлигини таъминлаш йўллари

 
4-расм. Жиззах вилояти маҳаллий бюджетлари даромадлари ва 
харажатлари ўзгариши,
[19]
 млрд.сўмда 
Мамлакат ҳудудлари маҳаллий бюджетлари даромадлари ва 
харажатлари салмоғи бўйича нисбатан кам улушга эга бўлган яна бир ҳудуд 
Жиззах вилояти маҳаллий бюджетига эътибор қаратсак, бунда ҳам 
юқоридаги каби харажатларнинг даромадларга нисбатан ортиқлигини 
кузатиш мумкин.
377,2
599,5
568,5
946,4
816,7
716,5
745,7
580,3
672,5
779,5
1184,6
1725,4
2375,6
1279,9
0
500
1000
1500
2000
2500
2015 й
2016 й
2017 й
2018 й
2019 й
2020 й 
2021 й режа
даромадлар
харажатлар
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
2015 й
2016 й
2017 й
2018 й
2019 й
2020 й 
2021 й 
режа
396,2
613
715,4
1217,6
1240,9
1058
1212,9
877,8
992,4
1083,9
1849,3
2534,7
2057,7
1702,9
даромадлар
харажатлар

---

“Халқаро молия ва ҳисоб” илмий журнали. №4, август, 2021 йил. ISSN: 2181-1016 
9 
2015-2021 йилларда Жиззах вилояти маҳаллий бюджети даромадлари 
3,1 (1212,9/396,2) ортгани ҳолда харажатлари эса 2,0 (1702,9/877,8) баробарга 
ортган. Вилоят маҳаллий бюджети даромадларининг маҳаллий бюджет 
харажатларига нисбатан таҳлил этилаётган йиллардаги улушининг ортиши 
ижобий ҳолатдир, лекин маҳаллий бюджетлар даромадларини янада ошириш 
борасида тизимли ишларни амалга ошириш лозим деб ҳисоблаймиз.Чунки 
таҳлил этилаётган йилларда вилоят маҳаллий бюджети даромадлари 
харажатларидан камни ташкил этмоқда. 
Таҳлил қилинаётган даврларда мамлакат вилоятлари ҳамда туманлари 
иқтисодиётини ривожлантириш, яъни кичик бизнес ва хусусий 
тадбиркорликни жадал ривожлантириш, янги корхоналарни барпо этиш, 
солиқлар бўйича мавжуд қарздорликни камайтириш ҳамда норасмий 
секторда фаолият юритувчи субъектларни расмий секторга ўтказиш, янги 
солиқ объектларини яратиш, солиқ имтиёзларидан фойдаланиш билан боғлиқ 
қатор ислоҳотларни амалга оширишни тақазо қилади. 
Юқоридаги маълумотлардан кўриниб турибдики, сўнгги йилларда 
маҳаллий бюджетлар даромадларига нисбатан маҳаллий бюджетлар 
харажатларининг тезроқ ортиб бориш кўзга ташланмоқда. Бу эса ўз 
навбатида, ушбу харажатларни молиялаштириш учун қўшимча маблағлар 
заруриятини келтириб чиқаради.
Сўнгги 
йилларда 
маҳаллий 
бюджетлар 
даромадларини 
барқарорлаштириш мақсадида бир қатор тадбирлар амалга оширилган 
бўлсада, 
маҳаллий 
бюджетлар 
даромадларини 
шакллантиришдаги 
муаммолар тўлиқ бартараф этилмаган. 
Бугунги кунда республикамизнинг бир қатор ҳудудларида маҳаллий 
бюджет харажатларини ўз даромадлари ҳисобига молиялаштириш 
имконининг йўқлиги, уларнинг юқори бюджетдан турли хил молиявий 
ёрдамлар ҳисобига молиялаштирилишини тақозо этмоқда. 
2-жадвал