M. Y. Ayupova

Tayanch tushunchalar:
1. 
B attarizm
( grek ch a battarism os — d u d u q la n ish ) — h a d d a n ziyod 
tezlashtirilgan nutq. Battarizm da so 'z la r juda te z s u r ’atda, noaniq talaffuz etiladi, 
gapdagi oxirgi so 'z la r tushirib qoldiriladi.
319

---

2.
Balneologiya m ineral suvlar va loylardan davo sifatida foydalanishni^ 
shuningdek, turli kasalliklarni davolash va profilaktika rnetodlarini o ‘rganadigan 
fan.
3. Bradilaliya (grek. Bradys — sekin, lalia — nutq) — nutq tem pining patologik 
sekinlashuvi.
4. D etsentralizatsiya — m arkaziy organlarning b a ’zi vazifalarini m ahalliy 
organlarga berish.
5. Interverbal sekinlashuv — so 'zla r orasidagi pauzalarning c h o ‘zilib ketish 
yoki nutq tovushlarini sekin, c h o ‘zib talaffuz etish va so‘z tovushlari orasidagi 
pauzalarning c h o ‘zilishi.
6. M etronom — m usiqada te m p n i aniqlash u ch u n ishlatiladigan asbob.
7.
Modulyatsiya (lotin. M odulatio — bir 
maromdagi, 
ritmdagi) — 
bir ohangdan 
ikkinchi ohangga о ‘tish.
8. Skandirlanish — h a r bir misrdagi urg‘uli b o ‘g ‘inni aniq qilib o ‘qim oq.
9.
Taxilaliya (grek. T achis — tez, lalia — n utq) — n u tq tem pining patologik 
sekinlashuvi.
Tekshirish uchun savol va topshiriqlar:
1. N utq tem pining buzilishini t a ’rifini ayting.
2.
N utq tem pining buzilishi haqida m uam m olarning rivojlanishining qisqacha 
tahlil qilib bering.
3. N u tq tem pining sekinlashuvi (bradilaliya) kam chiligining tuzilishi va 
m exanizm ini yoritib bering.
4. N u tq tem p in in g tezlashuvi va had d an tashqari tezlashuvi (taxilaliya, 
battarizm ) kam chiligining tuzilishi va m exanizm ini yoritib bering.
5. N u tq tem pi buzilgan shaxs bilan o ‘tkaziladigan logopedik tekshirishning 
asosiy b o ‘lim larini tu sh u n tirib bering.
6. N u tq tem pi buzilgan shaxs bilan olib boriladigan kom pleks davolov- 
pedagogik ta ’sirning asosiy tam oyillarini yoritib bering.
7.
Bradilaliyada olib boriladigan m etodik korreksion-pedagogik ishlarning 
asosiy bo'lim lari va m azm unini aytib bering.
8. Taxilaliya, b attarizm da olib boriladigan m etodik korreksion-pedagogik 
ishlarning asosiy b o 'lim lari va m azm unini aytib bering.
9.
N u tq te m p i b u zilg an shaxs b ila n o lib b o rila d ig a n m a sh g ‘u lo tn in g
ishlanm asini tuzing.
10.
N u tq tem pi buzilgan shaxslarning nutq te m p in i tekshirish u ch u n indi­
vidual nutq kartasini tuzishga harakat qiling.
320

---