М. Субанова, Г. Жамангулова биология

8. Нафас олиш кўникмаси 
Қатнашувчилар оралиғи 4 секунддан кам бўлмаган вақт ичида 1,2,3, 
4 деб чуқур нафас олишади. Қайта шундай усулда оҳиста бир хил на-
фас чиқарилади, бироқ 3-нафас чиқаришдан кейин 4-нафас чиқаришда 
қолган ҳавони кучли нафас билан чиқаришади, бу пайтда танани бир оз 
пасайтириб, икки қўлни пастга ташлайди. Бу машғулот ўқувчилар чарча-
ган пайтда қўлланилса, анча самарали бўлади.
9. Совға 
Машғулотнинг мақсади: овоз-сўзсиз фикр алмашув кўникмаларини 
ривожлантириш.
Ўқувчилар ўзларининг ёнида ўтирган чап томонидаги қўшнисига 
(соатнинг мили бўйича) совға беради. Бироқ, бу совғани овозсиз топши-
расиз, бу одам нимага совға олаётганини тушуниши керак ва унга совға 
ёқиши керак. Қатнашувчиларнинг барчаси совға олмагунча ҳеч ким сўз-
ламайди, барчасини овозсиз бажарамиз.
10. Мен қайси босқичдаман
Машғулотнинг мақсади: Ўқувчилар ўзларини адекватли баҳолашга
имконият олади.
Ўқувчиларга 10 босқичдан иборат бўлган зинанинг сурати чизил-
ган варақчалар тарқатилади. Қуйидагидек кўрсатма берилади: «Сизлар 
ҳозир ўзингларни шу зинанинг қайси босқичида турибман» деб тасаввур 
қиласизлар,ўша босқични белгиланглар».
Барча ўқувчилар белгилаб бўлгандан кейин, олиб борувчи бу усул-
нинг калитини эълон қилади:
-1–4-босқичдагилар –ўзини-ўзи баҳолаши паст;
-5–7-босқичдагилар – ўзини-ўзи баҳолаши адекватли тенг;
-8–10-ўзини ўзи баҳолаши юқори.

---

53
11. Сенинг аъло фазилатинг
Машғулотнинг мақсади: комплимент (хушомад) билдириш ва уни 
тинглай олиш лаёқатини ишлаб чиқиш.
Бу тўпни (ёки ҳоҳлаган нарсалар бўлса ҳам бўлади, масалан, гул 
в.б.) ҳар биримиз хоҳлаган одамимизга ирғитамиз, бироқ тўпни олаётган 
одам унга ирғитган одамнинг энг яхши фазилатларини, яхши томонлари-
ни айтиб, қайта бошқа одамга уни ирғитади, бу ерда эътибор берадиган 
нарса, тўп қатнашувчиларнинг барчасига борадиган бўлиши керак.
12. Карусель Машғулотнинг мақсади: ҳар қандай (беҳосдан) уч-
рашувларда ихчам кузатиш кўникмаларини шакллантириш. Машғулотда 
тез-тез янги кирган одамлар билан учрашувлар бўлади.
Топшириқ: учрашган одам билан осон тил топишиб, суҳбатлашиб, 
сўнг кейинги одамга кетади.
Машғулотда қатнашувчилар икки айлана бўлиб, бири-бирига қараб, 
юзма юз ўтиришади: ички айланадагилар ҳаракатсиз туришади, ташқи 
айланадагилар ҳаракатда бўлишади.
Ҳоҳловчилар ичидан бир одам олиб борувчи бўлади. Машғулотнинг 
бошланишида ташқи айланадагилар олдиларидаги ички айланадаги одамга 
комплимент билдиради, ички айланадагилар дастлаб, уларни тинг лаб ту-
ришиб, сўнгра улар шундай қилишади, улар тинглашади (кейинги команда
берилгунга қадар). Олиб борувчининг командаси билан ташқи айланади-
гилар соатнинг мили бўйича чап томонидаги одамнинг рўба рўсига келади, 
шундай қилиб, ташқи айланадагилар мунтазам тиниб-тиниб ўтириб, тўлиқ 
бир айланиб чиққандан кейин машғулот якунланади.