М. С.Қосимова, Ш. Ж. Эргашходжаева, А. Н. Самадов, И. Б. Шарипов. Кичик бизнес ва тадбиркорлик. Ўқув қўлланма. – Т.: 2010, – 256бет



Download 1,91 Mb.
Pdf ko'rish
bet134/196
Sana16.12.2022
Hajmi1,91 Mb.
#888474
1   ...   130   131   132   133   134   135   136   137   ...   196
Bog'liq
Кичик бизнес ва тадбиркорлик Қосимова М С ўқув қўлланма 2010

Акцептли-рамбурсли 
кредитнинг
маъноси 
шундаки, 
экспорт 
қилувчининг вексели учинчи мамлакат банки томонидан акцептланади ва 
импортѐр векселда кўрсатилган йиғиндини акцептланган банкига ўтказади. 
Маълумки, хусусий банклар ҳам ҳалқаро ташкилотлар (Ҳалқаро валюта 
фонди, Европа тикланиш ва тараққиѐт банки, Осиѐ ривожланиш банки ва 


180 
бошқалар) каби ҳалқаро кредитлар берадилар. Аммо уларнинг кредитларнинг 
бериш шартлари бир-бириникидан жиддий фарқ қилади. 
Бу фарқлар қуйидагилардан иборат: 
- ҳалқаро ташкилотлар, одатда, узоқ муддатли кредитлар беради. Хусусий 
банклар эса, асосан қисқа муддатли кредитлар бериш билан шуғулланади; 
- ҳалқаро ташкилотлар берадиган кредитларнинг фоиз ставкаси кичик. 
Одатда, йилига 7-9%ни ташкил қилади. Хусусий банкларники эса нисбата 
юқори, кўпчилик ҳолларда 18-20%дан иборат бўлади; 
- ҳалқаро ташкилотлар иқтисодиѐтни барқарорлаштириш дастур-лари 
асосида кредит беради. Бунда аниқ дастурлар уларнинг экспертлари томонидан 
кўриб чиқилади. Бундан ташқари ҳалқаро ташкилотлар кредит олувчи 
мамлакатлардан маълум кўрсаткичларга – бюджет дефицитини ялпи миллий 
маҳсулотга нисбатан маълум нисбатини, инфляциянинг ойлик даражаси ва 
ҳоказоларга риоя этилишини талаб қилади; хусусий банклар эса, бу тахлитдаги 
дастурларга, кўрсаткичларга риоя қилишни талаб этмайди; 
- хусусий банклар берадиган ҳалқаро кредитлар ҳажмида таъминланган 
кредитларнинг салмоғи катта бўлади. Ҳалқаро ташкилотларнинг кредитида эса 
аксинча, уларнинг салмоғи, одатда, кичик бўлади. 
Кредит жамиятдаги вақтинчалик бўш пул маблағларини пулларга 
эҳтиѐжманд бўлган субъектлар ўртасида тақсимлайди. Бу тақсимлаш жараѐни 
қайта тақсимлаш дейилади, чунки бу маблағлар молия категорияси ѐрдамида 
бирламчи тақсимлаш жараѐнидан ўтган маблағлардир. Бизга маълумки, молия 
категорияси ѐрдамида миллий даромад дастлабки тақсимланганда тўрт йирик 
қисмга бўлиниб кетади: 
- моддий ишлаб чиқариш соҳасида банд бўлган ходимларнинг иш ҳақи; 
- моддий ишлаб чиқариш соҳасидаги корхоналарнинг фойдаси; 
- банклар берган кредит учун фоиз ставкаси; 
- ер эгаларининг ер рентаси. 
Бу пул маблағлари банкларнинг кредит ресурслари учун манба 
ҳисобланади. Масалан, иш ҳақини олайлик, корхоналарда иш ҳақи, одатда, 
ойига 2 марта тўланади. Иш ҳақига мўлжалланган маблағлар ишлатилгунга 
қадар кредит бериш мақсадларига ишлатилиши мумкин. Ёки корхоналар 
фойдаси ҳисобидан ташкил этиладиган фондларни олайлик. Улар ҳам кредит 
ресурси сифатида ишлатилади. 
Кичик бизнес ва тадбиркорлик субъектларини молиявий жиҳатдан қўллаб-
қувватлаш тадбирлари кучайтирилди. Хусусан, 2009 йил давомида кичик 
бизнес ва хусусий тадбиркорлик субъектларига 1 трлн. 850 млрд. сўмдан ортиқ 
кредитлар ажратилди (8.2.1-расм). 
Маълумотлардан кўринадики,
кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик 
соҳасига йўналтирилаѐтган кредитлар миқдори 2001-2009 йиллар мобайнида 
деярли 11 баробар ўсган. 


181 

Download 1,91 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   130   131   132   133   134   135   136   137   ...   196




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish