М. С.Қосимова, Ш. Ж. Эргашходжаева, А. Н. Самадов, И. Б. Шарипов. Кичик бизнес ва тадбиркорлик. Ўқув қўлланма. – Т.: 2010, – 256бет

Пулни қарз беришдан кўра бошқа йўсинда ишлатишдан тушадиган 
даромад.
Бунда пул эгасининг афзал кўриш принципи амал қилади. Агар акция 
дивиденди юқори бўлса, фоиз пасаяди ва аксинча. Агар акцияга 15% дивиденд 
берилса, фоиз ундан юқори бўлиши шарт. Акс ҳолда пул эгаси уни қарзга 
бермай, акция сотиб олишни афзал кўради. 
Қарз беришнинг хатар даражаси
. Агар қарзнинг қайтиб келиши 
кафолатланса, фоиз паст, агар бу хатарли бўлиб, қарз қайтиши шубҳали бўлса, 
фоиз юқори бўлади. Одатда, молиявий баққуввт ва нуфузли фирмалар учун 
фоиз тайинланади. Юқори ва паст фоиз ўртасидаги фарқ пул эгалари учун 
маълум даражада қарз хатарини камайтиради, чунки бир ерда фоизнинг 
камлиги, бошқа ерда унинг ортиқ бўлиши билан қопланади. 
 
 
8.4. Кичик бизнес ва тадбиркорлик фаолиятининг
иқтисодий самарадорлиги 
 
Иқтисодий самарадорликнинг моҳияти.
Бозор иқтисодиѐтига ўтиш 
хўжалик юритишнинг оқилона йўлларини қидириб топишни талаб қилади. Бу 
эса материаллар ва ҳом ашѐни тежаб-тергаб сарфлашни, дастгоҳлар ва 
ускуналардан яхшироқ фойдаланишни, ходимлар иш унумдорлигини 
оширишни, маҳсулот бирлигига тўғри келадиган харажатларни пасайтиришни, 
пировардида, корхона рентабеллилигини ва фойдалилигини оширишни кўзда 
тутади. 
Кўрсатиб ўтилган омилларнинг барчаси ишлаб чиқаришнинг иқтисодий 
самарадорлигига эришиш тушунчасига бирлашади. Корхона хўжалик 
фаолиятининг якуний натижаси (фойда)ни унга эришишга сарфланган 
ресурслар билан таққослаш ишлаб чиқа-ришнинг самарадорлигини акс 
эттиради. Самарадорликнинг ошиши харажатлар бирлигига тўғри келадиган 
иқтисодий натижаларнинг кўпайиши билан ифодаланади. Самарадорлик 
хўжалик юритиш механизмининг такомиллашганлик даражасидан, бизнесни 
тўғри йўналишда олиб борилаѐтганлигидан дарак беради. 
Самарадорликнинг таърифи асосида ишлаб чиқариш харажат-ларининг 
таркиби ва ҳажми ѐтади.