M: Polisaxaridlar va turlari va tuzilishi Tarkib: Polisaxaridlarning xususiyatlari

Gidrolizlangan kraxmaldan glyukoza yoki maltoza hosil bo‘lmasdan avval bir qancha oraliq, mahsulotlar hosil bo‘ladi. Dekstrinlar ham polisaxaridlarga kiradi. Umumiy formulasi (S6N10O5)n

Gidrolizlangan kraxmaldan glyukoza yoki maltoza hosil bo‘lmasdan avval bir qancha oraliq, mahsulotlar hosil bo‘ladi. Dekstrinlar ham polisaxaridlarga kiradi. Umumiy formulasi (S6N10O5)n

Shilliq moddalar hamda tarjibida shu moddalar bo‘lgan dorivor o‘simliklar

• 
  O‘simlikda uchraydigan shilliq moddalar har xil birikmalar aralashmasidan tashkil topgan bo‘lib, ular tarkibida asosan polisaxaridlar - pentozanlar (90% gacha) va qisman geksozanlar uchraydi.
  
• 
  SHilliq moddalar hujayra ichi va xujayra po‘sti hamda oraliq birikmalarning shilliqlanishidan hosil bo‘ladi. Ayrim hujayra yoki to‘qimalar shilliqlanishi mumkin.
  

Shilliq moddalar odatda 2 guruxga bo‘linadi:

1. Normal shilliq moddalar. Bular o‘simlikning o‘sishi davrida shu o‘simlik hayoti uchun nihoyatda zarur birikmalar sifatida vujudga keladi.

2. Patologik shilliq moddalar. Tashqi ta’sirga reaksiya sifatida vujudga keladi.

Pektin moddalar

The polisakkaridlarko'pincha glikanlar deb ataladigan bu 10 dan ortiq individual shakar birliklaridan (monosaxaridlar) tashkil topgan yuqori molekulyar og'irlikdagi kimyoviy birikmalardir. Boshqacha qilib aytganda, ular glikozidli bog'lanishlar orqali bir-biriga bog'langan monosaxarid polimerlardir.
Bu tabiatda juda keng tarqalgan molekulalar, chunki ular barcha tirik mavjudotlarda mavjud bo'lib, ular juda ko'p funktsiyalarni bajaradilar, ularning aksariyati hali o'rganilmoqda. Ular er yuzida qayta tiklanadigan tabiiy resurslarning eng katta manbai hisoblanadi.
Masalan, o'simlik hujayralarining devori biosferadagi eng ko'p uchraydigan polisakkaridlardan biri: tsellyulozadan iborat.
Glyukoza deb nomlangan monosaxaridning takroriy birliklaridan tashkil topgan bu birikma o'simliklarning tuzilishini saqlash funktsiyalaridan tashqari minglab mikroorganizmlar, zamburug'lar va hayvonlar uchun ozuqa bo'lib xizmat qiladi.
Inson vaqt o'tishi bilan tsellyulozadan amaliy maqsadlarda foydalanishga muvaffaq bo'ldi: u kiyim tayyorlash uchun paxtadan, qog'oz tayyorlash uchun daraxtlarning "pulpasi" dan va hokazolardan foydalanadi.
O'simliklar tomonidan ishlab chiqariladigan va inson uchun katta ahamiyatga ega bo'lgan yana bir mo'l-ko'l polisakkarid kraxmaldir, chunki u uglerod va energiyaning asosiy manbalaridan biridir. Bu don donalarida, ildiz mevalarida va hk.