M oliya 5-bob. Moliyaviy rejalashtirish va tartibga solish

102
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

M oliya
va boshqalar) hisob-kitob qilish. Bu yerda marketing tadqiqotlari, 
reklama, bozorlarni o ‘zlashtirish xarajatlarini hisobga olish muhim 
ahamiyat kasb etadi;
® pul mablag‘larining yillik oqimini loyihalashtirish va moliyaviy 
natijalarni aniqlash. Bu tushumlarning kelib tushishi, debitorlik va 
kreditorlik qarzlarining o ‘zgarishi, soliq to‘lovlarini optimallashtirish 
va boshqalar bo‘yicha o ‘sish-o‘zgarishlar bashorat qilinishini taqoza 
etadi. Shu yerning o ‘zida foydaga oid hisob-kitoblar korxonaning 
joriy istiqboldagi salohiyati bilan, shuningdek biznes-rejaning boshqa 
bo‘limlarida aniqlanadigan cheklanmalar bilan muvofiqlashtirilishi 
kerak;
• zaru riy in v e stitsiy a la rn in g h a jm i, ish lab ch iq a rish n i 
kengaytirish b o ‘yicha moliyaviy resurslarning h ajm i, ularning 
samaradorligi va foydaga ta’sirini aniqlash;
• va boshqalar.
Um um an olganda, moliyaviy reja ko‘rsatkichlari davlatning 
m oliyaviy ahvolini tahiil qilish uchun bosh lan g‘ich m aterial 
hisoblanadi, istiqboldagi rejalashtirish uchun ahborot asosi bo‘lib 
x izm at qiladi. M oliy aviy rejalar tizim i m oliyaviy resurslar 
manbalarining (jismoniy va yuridik shaxslar daromadlari) tarkibiy 
tuzilishidagi o ‘zgarishlar ob’ektiv ravishda o ‘zaro bog‘liqligi va uzoq 
muddatli tendensiyalarini, shuningdek kelajakda bu tendensiyalar 
rivojlanishiga ta ’sir ko‘rsatishi mumkin bo'lgan omillarni aniqlashga 
imkon beradi.
Moliyaviy rejalashtirishni moliyaviy bashoratlashsiz tasawur 
etib b o ‘lmaydi. U yoki bu davr mobaynida davlatning mumkin 
bo‘lgan moliyaviy holatini oldindan ko‘ra bilish va moliyaviy reja 
k o ‘rsatkich larin i asoslashga m oliyaviy bashoratlash deyiladi. 
Nazariya va amaliyotda moliyaviy bashoratlash ikkiga ajratiladi:
• o ‘rta muddatli (5—10 yillik) moliyaviy bashoratlash;
• uzoq muddatli (10 yildan ortiq) moliyaviy bashoratlash.
Moliyaviy bashoratlash moliyaviy rejalarni tuzish bosqichidan
oldin sodir b o ‘ladi. U nda jam iy atn in g m a ’lum bir davrdagi 
taraqqiyotiga bag‘ishlangan moliyaviy siyosat konsepsiyasi ishlab 
chiqiladi. Moliyaviy bashoratlashning bosh maqsadi m a’lum bir 
davrda aslida mavjud bo‘lish ehtimol tutilgan moliyaviy resurslarning