M. Mirsaidov

Tayanch so’z va iboralar

1. 
   Tashqi iqtisodiy faoliyatni davlat tomonidan tartibga solish – davlat tashkilotlari tomonidan tashqi iqtisodiy faoliyat bo’yicha chora- tadbirlar majmuasini ishlab chiqish va uni bajari-lishini ta’minlash jarayonidir.
   
2. 
   Tashqi iqtisodiy faoliyatni davlatlararo darajada tar-tibga solish xalqaro iqtisodiy tashkilotlar tomonidan ishlab chi-qiladigan va ishtirokchi mamlakatlar manfaatdorligini ta’min-lashga qaratilgan chora-tadbirlarni amalga oshirilishdir.
   
3. 
   Tashqi iqtisodiy faoliyatni tartibga solish usullari - tashqi iqtisodiy faoliyatni tartibga solishda qo’llaniladigan vo-sitalar va yo’l- yo’riqlar majmuasidir.
   
4. 
   Bevosita usullar - taqiqlash yoki ruxsat berish xususiyatiga ega bo’lgan usullar.
   
5. 
   Bevosita usullar - tashqi iqtisodiy faoliyatga iqtisodiy tayanchlar yordamida ta’sir etish.
   
6. 
   Bojxona boji – mamlakatga olib kelinayotgan yoki mamla- katdan olib ketilayotgan mahsulotlarga solinadigan majburiy so-liq.
   
7. 
   Advalor boji - mahsulotlar qiymatiga foiz hisobidan un- diriladigan boj.
   
8. 
   O’ziga xos (spetsifik) boj - mahsulot og’irligi, hajmi yoki birligiga belgilangan pul miqdorida undiriladigan boj.
   
9. 
   Import boji – davlat byudjetini to’ldirish va ichki bo-zorlarga tushadigan chet el tovarlari oqimini tartibga solish maq-sadida belgilanadigan boj.
   
10. 
    Eksport boji – mamlakat ichida talab ko’p bo’lgan mahsu-lotlar taqchilligini oldini olish maqsadida belgilanadigan boj.
    
11. 
    Bojxona tarifi – boj olinadigan va boj olinmaydigan, olib kelish va olib chiqish taqiqlangan mahsulotlar, shuningdek, bojxona bojlari stavkalarining tartibga solingan ro’yxati.
    
12. 
    Litsenziyalash - tashqi iqtisodiy operatsiyalarni amalga oshirishga ruxsat olish tartibi.
    
13. 
    Kvotalash – eksport va importga miqdoriy yoki qiymat chega- ralarini belgilanishi.
    
14. 
    Dempingga qarshi bojlar - jahon narxlari va import qila-yotgan mamlakat ichki narxlaridan past narxlar bo’yicha eksport qi-linayotgan mahsulotlarga o’rnatiladigan boj.
    
15. 
    Kompensatsion bojlar – ishlab chiqarish yoki eksport qi-lishda subsidiyalar ajratilgan mahsulotlarga nisbatan belgila-nadigan boj.
    
16. 
    Tashqi iqtisodiy aloqa qatnashchilarini ro’yxatga olish – tashqi iqtisodiy faoliyat sub’ektlarini hisobga olish va rasmiy-lashtirish tartibi.
    
17. 
    Mahsulot bayonnomasi - tashqi iqtisodiy aloqa qatnash- chisining mahsulot davlat chegarasini kesib o’tayotgani haqida ushbu mamlakatda o’rnatilgan qoidalarga muvofiq bergan arizasi.