M. Mirsaidov

BMT tizimidagi tashkilotlar

Session organlari Funktsional komissiyalar
Qo’mitalar va komissiyalar
Ekspert organlari Regional komissiyalari Evropa, Osiyo va boshqa
Ta’lim, Fan va madaniyat bo’yicha BM tashkiloti (YuNESKO)
Umumjahon sog’liqni saqlash tashkiloti
Xalqaro pochta ittifoqi

Xalqaro dengiz tashkiloti

Xalqaro elektr aloqa ittifoqi

Umumjahon intellektual mulk tashkiloti

Xalqaro valyuta fondi
Xalqaro taraqqiyot va tiklanish banki
Xalqaro moliya
korporatsiyasi
Xalqaro taraqqiyot uyushmasi
Umumjahon savdo tashkiloti
Sanoat rivojlanishi bo’yicha BM tashkiloti (YuNIDO)
Umum jahon banki

mintaqalar davlatlari bo’yicha iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanish komissiyalari
Xalqaro mehnat tashkiloti Qishloq xo’jaligi
rivojlanishi bo’yicha xalqaro fond
Oziq-ovqat va q-x bo’yicha BM tashkiloti (FAO)

48

Bu tashkilotlar barcha iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanish masalalari bo’yicha maslahatlar, tavsiyalar beradi, bu masalalarni o’rganadi, kengashga materiallar va hujjatlar tayyorlaydi.
EKOSOS BMT ning bir qator hukumatlararo muassasalariga umumiy rahbarlikni amalga oshiradi. Bu muassasalarning har biri xalqaro darajada ma’lum funktsional yoki tarmoq muam-molarini hal etishga javobgardir (XVF, XTTB, XMK, FAO, YuNESKO va boshqalar). Bundan tashqari EKOSOSga iqtisodiy masalalar bo’yicha Bosh Assambleya tashkilotlari (YuNKTAD, PROON va boshqalar), shuningdek, BMT ning turli maqsadli fond-lari (YuNISEF va boshqalar) ustidan ham nazorat qilish vazifasi yuklatilgan.
BMT ning teng huquqli a’zosi sifatida O’zbekiston uning ko’plab iqtisodiy tashkilotlari faoliyatiga qo’shilgan (XVF, XT-TB, XMK, UST, ESKATO va boshqalarga). EKOSOSning 2000 yil 3 maydagi tashkiliy majlisida O’zbekiston BMTning bu tashkilo-tiga 2001-2003 yillar muddatida a’zo etib saylandi.
BMT ning bosh organi – BMT ning iqtisodiy va ijtimoiy faoliyati masalalarini muvofiqlashtirib turuvchi Kengashi (EKOSOS) hisoblanadi. U 1946 yili tashkil etilgan bo’lib, Bosh Assambleya rahbarligida faoliyat ko’rsatib kelyapti. Tashkilot uch yil muddatga tayinlanadigan 54 ta a’zodan iborat. BMT ning barcha byudjet resurslarining 70%i EKOSOSga to’g’ri keladi.
Dunyoning iqtisodiy va ijtimoiy ahvolini tahlil qilish, xalqaro savdoning ahvoli, atrof-muhitni muhofaza qilish muam-molari, aholi demografiyasi muammolari, hududiy hamkorlik, rivojlanayotgan davlatlarga iqtisodiy va ilmiy-texnik yordam ko’rsatish, oziq-ovqat muammolari, ijtimoiy-iqtisodiy statis-tika muammolari, tabiiy resurslar bo’yicha muammolar, aholi yashash joylari muammolari, moliyaviy resurslarni rejalashtirish va tarqatish muammolari, rivojlanayotgan mamlakatlar iqtisodida davlatning roli kabi masalalarni muhokama qilish va hal etish Kengash vakolatiga kiradi.

4.