М. М. Мусаев компьютер тизимлари ва тармоқлари

HDLC ва PPP протоколлари. HDLC протоколи (High-level Data Link Control- алоқа линияларини юқори даражада бошқариш) нафақат икки нуқтали уланишни, балки битта манба ва бир нечта қабул қилувчи уланишни ҳам таъминлайди, ҳамда ўзаро алоқадор станцияларнинг турли хил вазифалар ўрнини кўзда тутади. HDLC протоколи ТСР протоколига ўхшаб, мантиқий уланишни ўрнатиш ва кадрларни узатишни назорат қилиш муолажасини қўллайди, ҳамда йўқотилган ва шикастланган кадрларни тиклайди. HDLCнинг мантиқий уланиш ўрнатилмайдиган, кадрлар эса тикланмайдиган дейтаграммали ишлаш тартиби мавжуддир.
IP – маршрутизаторларда кўпинча HDLC протоколининг Cisco компанияси томонидан ишлаб чиқарилган версияси ишлатилади. HDLCнинг бу версияси фақат дейтаграммали иш тартибида ишлайди, бу ўз ўрнида шовқинсиз ишончли алоқа каналли замонавий вазиятга мос келади. Версия стандарт протоколларга қараганда бир неча кенгайтмага эга, булардан асосийси кўп протоколли қувватлашдир. Бу кадрнинг сарлавҳасига Cisco HDLC кадри олиб ўтадиган протоколнинг кодидан ташкил топган протоколнинг тури майдони қўшилганини билдиради. HDLCнинг стандарт версиясида бундай майдон бўлмайди.
РРР протоколи (Point-to-Point Protocol) Интернетнинг стандарт протоколларидан биридир. РРР протоколининг канал поғонасининг бошқа протоколларидан ажратиб турадиган хусусияти унинг эгилувчан ва кўп вазифали уланиш кўрсаткичларини қабул қилиш муолажасидир. Тарафлар линия сифати, кадрлар ўлчами, аутентификация протоколининг тури ва тармоқ поғонасининг инкапсуляцияланадиган протоколлар турига ўхшаш турли хил кўрсаткичлар билан алмашинади.
Компьютер тармоғида охирги тизимлар кўпинча пакетларни вақтинча сақлайдиган буферларнинг ўлчами, пакетлар ўлчамини чегараланганлиги, тармоғ поғонасининг қўлланадиган протоколлар рўйхати билан фарқланади. Охирги қурилмаларни улаб турувчи физик линиялар турли хизмат қилишнинг сифат даражасига эга бўлган қуйи тезликдаги узлуксиз линиядан юқори тезликдаги рақамли линияларгача бўлиши мумкин.


6.15. Тармоқ хизматлари

Компьютер тармоқлари, айниқса глобал тармоқлар ўзининг фойдаланувчилари учун электрон почта, веб – хизмат, интернет – телефонияга ўхшаш хизматларни тақдим қилади. Худди шундай тармоқ маъмурлари учун конфигурациялаш ва тармоқ ресурсларини бошқариш масалаларини ечишда хизмат кўрсатиш мавжуддир (FTP, Telnet, SNMP), яна шундай тармоқ хизматларидан DNS хизмати тақдим этилади. Бу хизматларнинг ишини таъминловчи тармоқнинг транспорт вазифаси фойдаланувчилардан сир тутилган. Нисбатан кенг тарқалган тармоқ хизматларини кўриб чиқамиз.