M. M. Muhammadsidiqov xalqaro mintaqashunoslik

birinchidan,
Respublikachilar davrida putur yetgan AQSHning ja- 
hondagi mavqeyini tiklash;
ikkinchidan,
do‘stlar, sheriklar va raqiblari bilan o‘zaro hurmatga 
asoslangan muloqotni boshlash;
uchinchidan,
sherikchilikni yuzaga keltirish uchun birgalikda 
faoliyat boshlash.
Obama hokimyati saylov oldi dasturlarining bir qanchasini ba- 
jarmadi. 2012-yildan 2016-yilgacha bo‘lgan ikkinchi prezidentlik 
davrida ham o ‘z tashqi siyosatida bir qancha o‘zgarishlami amalga 
oshira olmadi. Lekin Obama diplomatiyasining ham bir qancha 
yutuqlari mavjud. 2014-yil 15-iyul imzolangan Eron yadro dasturini 
cheklash bo‘yicha shartnoma tufayli Sharq davlatlarining Obama hu- 
kumatiga bo‘lgan ishonchi ortdi. Rossiya bilan iliq munosabatlaming 
o ‘matilishiga qarshi bo‘lgan Ukraina inqirozi davrida ham Obama 
og‘ir-vazmin ekanligini namoyon qildi.
2017-yil boshidan hokimyatga kelgan milliarder prizident Donald 
Tramp o‘zining keskin tashqi siyosat olib borishi bilan dunyo siyo- 
satchilari orasida keskin tanqid qilina boshlandi. Bunga uning yaqin 
Sharq, Yevropa va Uzoq Sharqdagi davlatlari bilan olib borayot- 
gan siyosati yaqqol misoldir. Shimoliy Koreya bilan keskinlikning 
kuchayishi dunyo hamjamyatiga katta xavf bo‘lgan yadro urushuning 
boshlanishiga sabab b oiishi mumkin.
Tashqi siyosatning zamonaviy vazifalaridan kelib chiqqan hol- 
da yangi ma’muriyat jadal ravishda bir qator AQSH mavqeyini 
ko‘tarishga qaratilgan tadbirlami amalga oshirmoqda.
Yaqin Sharq. 
Mintaqada AQSH ustunligini saqlab qolish, musul- 
mon davlatlar bilan murosa y o ii asosida mamlakat manfaatlariga 
nisbatan ehtimoliy tahdidlami bartaraf etish va an’anaviy ittifoqdoshi 
Isroilning xavfsizligini ta’minlash B.Obamaning Yaqin Sharq siyo­
sati asosini tashkil etadi, deyish mumkin. So‘nggi yillarda AQSH-
172

---

rung ochiqdan-ochiq Isroilga yon bosishi, Iroqqa qo‘shin kiritishi, 
Afg‘oniston, Sudan va Eronga nisbatan siyosatida bir tomonlama- 
likning kuchaygani AQSH va musulmon olamida munosabatlar so- 
vushi kuzatilgan. Mazkur jarayonlar davomiyligi saqlanib qolinsa, 
AQSHning gegemonlik g‘oyalariga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin. 
Natijada, AQSH siyosatchilari Yaqin Sharqda murosa zarurligini va 
musulmon olamiga AQSH siyosati xolislikka asoslanganini isbot- 
lash maqsadida, B.Obama prezidentlik davrining ikkinchi kuni sobiq 
senatori Jorj Mitchelni Yaqin Sharq buyicha maxsus elchi lavozimiga 
tayinladi.