M. M. Muhammadsidiqov xalqaro mintaqashunoslik

Eron masalasi.
D.Tramp tashqi siyosatining e’tiborligi jihatlari- 
dan biri Erondir. AQSH prezidenti Eronga nisbatan keskin choralar 
ko‘rish siyosatini e’lon qilgan. Obama hukumati davrida erishilgan 
kelishuvlar natijasida Eronga nisbatan sanksiyalaming yumshatili- 
shi yana to‘xtab qoldi. Eron bilan muzokaralaming aksariyati ijobiy 
yakun topmayapti. BMT turli sanksiyalar joriy etish to‘g‘risidagi 
rezolyutsiya qabul qilish tarafdorlari nisbatan faollashgan. Ta’kidlash 
joizki, Eronning yadro va uzoq masofaga uchuvchi raketalarni rivoj­
lantirish dasturidan voz kechmasligi va ularga egalik qilishga urinishi, 
rus general-polkovnik Leonid Ivashov ta’kidlaganidek, Eronga nis­
batan AQSH va Isroil tomonidan harbiy faoliyat ehtimollik darajasini 
keskin oshirmoqda.
AQSH armiyasi Markaziy boshqarmasi rahbari D.Petruyes 
m a’lumotiga ko‘ra, 2016-yil yanvar oyida Patriot havo hujumidan 
mudofaa tizimi Quvayt, Qatar, BAA hududlariga o‘matilgan. Buning 
ustiga zenit raketasi bilan qurollangan uch AQSH dengiz harbiy ke- 
malari 0 ‘rta yer dengizi mintaqasiga joylashtirilgan.
Bugungi kunda dunyodagi strategik hududlaming ulkan qismida 
musulmon davlatlari joylashgan: Atlantika crkeani (Marokash)dan 
Tinch okeani (Indoneziya, Malayziya)gacha. AQSHning so‘nggi 
yillardagi Eron, Iroq, Afg‘oniston, Sudan, Suriya singari davlatlar- 
ga nisbatan agressiv siyosati G ‘arb va musulmon sivilizatsiyalarida 
keskinlik chiziqlarini ortishiga olib keldi. Musulmon jamiyatlarida 
AQSHga nisbatan qarashlar o ‘zgara boshladi. 2009-yil 4-iyunda Qo- 
hira Universitetida so‘zlagan nutqida Prezident B.Obama birgalikda 
hal qilinishi zarur bo‘lgan masalalarni sanab o ‘tdi:
1. ekstremizmning har qanday ko‘rinishini birgalikda tugatish;
2. isroilliklar, falastinliklar va arab dunyosidagi vaziyatni qayta 
ko‘rib chiqish;
174

---

3. yadro qurollari bo‘yicha davlatlaming huquq va majburiyat- 
lariga taalluqli masalalami hal etish;
4. demokratiyani rivojlantirish;
5. din erkinligi;
6. xotin-qizlar huquqlari;
7. iqtisodiy rivojlanish va imkoniyatlar to‘g‘risida.
Albatta, qo‘yilgan masalalaming aksariyatini hal etilishi uzoq vaqt 
va qarashlarda uyg‘unlikni talab etadi, shunday bo‘lsada, musulmon 
olami bilan ziddiyatlami minimum holatda saqlab turish D.Tramp 
davrida ijobiy natija hisoblanadi.