M. M. Abralov payvandlash materiallari

Kukunlarning kimyoviy tarkibi, %

Kukun markasi	Asosiy elementlar										Aralashmala r ko‗pi bilan
	asos	C	Cr	Si	Mn	Ni	W	Mo	B	Fe	S	P
ПГ-S27	temir	3,3-4,5	25,0- 28,0	1,0-2,0	0,8-1,5	1,5-2,0	0,2-0,4	0,08- 0,15	-	-	0,07	0,06
ПГ- УС25	temir	4,4-5,4	35- 41,0	1,6-2,6	 2,5	1,0-1,8	-	-	-	-	0,07	0,06
ПГ- ФБX6-2	temir	3,5-5,5	32,0- 37,0	1,0-2,5	1,5-4,0	-	-	-	1,3-2,0	-	0,07	0,06
ПГ- AН1	temir	2,0-2,8	26,0- 32,0	1,5-2,5	1,5-4,0	-	-	-	1,2-1,8	-	0,07	0,06
ПГ-СР2	nikel	0,2-0,5	12,0- 15,0	2,0-3,0	-	-	-	-	1,5-2,1	 5,0	0,04	0,04
ПГ-СР3	nikel	0,4-0,7	13,5- 16,5	2,5-3,5	-	-	-	-	2,0-2,8	 5,0	0,04	0,04
ПГ-СР4	nikel	0,6-1,0	15,0- 18,0	3,0-4,5	-	-	-	-	2,8-3,8	 5,0	0,04	0,04

2.10-jadval

Kukunlarning granulometrik tarkibi

Ku kun klas si	Zarralarini ng o‗lchami, mm	Elakdagi qoldiq, %, kamida			Elakdan o‗tishi, %, kamida
		To‗rlarning ГОСТ 6613-86 dagi raqamlari			To‗rlarning ГОСТ 6613-86 dagi raqamlari
		0,8	0,4	0,16	1,6	1,25	1,0	0,8	0,5	0,4	0,1 6
K	1,25-0,8	85	-	-	100	95	-	-	-	-	-
С	0,8-0,4	-	87	-	-	-	100	95	-	-	-
M	0,4-0,16	-	-	90	-	-	-	-	100	95	-
OM	0,16 dan kichik	-	-	-	-	-	-	-	-	-	100

2.11-jadval

Eritib qoplangan qatlamning qattiqligi

Kukun markasi	Qattiqligi, HRC, kamida	Kukun markasi	Qattiqligi, HRC, kamida
ПС-С27	54,2	ПГ-СР2	36,5
ПГ-УС25	55,9	ПГ-СР3	46,4
ПГ-ФБX6-2	53,2	ПГ-СР4	55,9

ПГ-AН1

54,0

ГОСТ 21448-75 da tavsiya etiladigan ilova mavjud bo‗lib, unda qotishmalardan olingan eritib qoplash kukunlarining qo‗llanilish sohalari keltirilgan (2.12-jadval).

2.12-jadval

Kukunlar qo‘llaniladigan sohalar

Kukun markasi	Qo‗llanilishi
ПГ-С27	Metallurgiya va energetika uskunalarining, qishloq xo‗jalik mashinalarining abraziv eyilish sharoitida 500 °С gacha haroratda o‗rtacha zarbli yuklanishlar bilan ishlaydigan detallariga eritib qoplash uchun
ПГ-УС25	Qishloq xo‗jalik mashinalari va shu kabilarning jadal eyilish sharoitida zarblarsiz ishlaydigan detallariga eritib qoplash uchun
ПГ-ФБX6-2	Ko‗mir qizish uskunalarining abraziv eyilish sharoitida ishlovchi detallariga eritib qoplash uchun
ПГ-AН1	Metallurgiya uskunalari, qishloq xo‗jalik va qurilish mashinalarining abraziv eyilish sharoitida o‗rtacha zarbli yuklanishlar bilan ishlaydigan detallariga eritib qoplash uchun
ПГ-СР2 ПГ-СР3	Issiqlik va atom elektr stansiyalari armaturasining 600 °С gacha qiziganda eyiladigan va tajovuzkor muhitlar ta‘siriga duchor bo‗luvchi detallariga hamda zichlash yuzalariga eritib va purkab qoplash uchun
ПГ-СР4	600 °С gacha haroratda jadal eyiladigan va tajovuzkor muhitlar ta‘siriga duchor bo‗luvchi detallarga eritib hamda purkab qoplash uchun

8. 
   Elektrshlak usulida payvandlash uchun qo‘shimcha materiallar
   

Elektrshlak usulida payvandlash uchun qo‗shimcha materiallar jumlasiga elektrod simlar, plastinasimon va tasmasimon elektrodlar, eriydigan hamda eritadigan mundshtuklar kiradi.

Elektrod sim sifatida tegishli standartlar yoki texnik shartlarga muvofiq tayyorlangan payvandlash simidan foydalaniladi. Po‗lat detallarni elektrshlak usulida payvandlash uchun ГОСТ 2246-70 ga muvofiq po‗latdan tayyorlangan payvandlash simi keng ko‗lamda ishlatiladi.
Tasmasimon elektrodlar sifatida kimyoviy tarkibi asosiy (payvandlanadigan) metallning kimyoviy tarkibiga yaqin bo‗lgan 1 – 2mm qalinlikdagi sovuqlayin prokatga qilingan (yoyilgan) tasma ishlatiladi.
Plastinasimon elektrodlar, eriydigan va eritadigan mundshtuklar asosiy metall markasidagi metalldan yoki kimyoviy tarkibiga ko‗ra asosiy metallga yaqin bo‗lgan metalldan tayyorlanadi.
Elektrshlak usulida payvandlashda talay hollarda yuqorida keltirilgan elektrodlarning o‗zaro uyg‗un birikmasi (kombinatsiyasi), masalan, sim- plastinasimon elektroddan foydalaniladi
Kam uglerodli va kam legirlangan po‗lat detallarini elektrshlak usulida payvandlashda AН-8, AН-8M, ФС-1, ФС-7 va AН-22 flyuslaridan foydalaniladi. Elektrod sim po‗latning tarkibiga qarab tanlanadi. Kam uglerodli (tarkibidagi uglerod miqdori 0,15% dan oshmaydi) tinch po‗latlarni payvandlashda Св-08 va Св-08ГA simlaridan foydalanilsa yaxshi natijalarga erishiladi. Tarkibida kremniy miqdori kam bo‗lgan qaynar po‗latlarni payvandlashda havo bo‗shliqlari va pufakchalari hosil bo‗lishining oldini olish uchun tarkibida 0,6 – 0,85% Si bo‗lgan Св-08ГС elektrod simidan foydalanish tavsiya etiladi. ВСт3 po‗latlarini va kam legirlangan po‗latlarning ayrim markalarini payvandlashda Св-08ГA, Св-10Г2 va Св-08ГС simlaridan, 10XСНД po‗latini payvandlashda esa Св-08XГ2СMA simlaridan foydalanish qoniqarli natijalar beradi.
Korroziyabardosh po‗latlarni elektrshlak usulida payvandlash uchun AНФ-6, AНФ-7, AНФ-8, 48-OФ-6, AНФ-14 va boshqa flyuslardan, o‗tga chidamli po‗latlarni payvandlash uchun esa AНФ-1П, AНФ-7, AНФ-8 hamda yuqori asosli AНФ-292 flyuslaridan foydalaniladi. O‗tga chidamli po‗latlarni X25Н13 turidagi ikki fazali chok bilan payvandlashda kam kremniyli AНФ-14 va AН-26 flyuslarini ishlatish mumkin. Ayniqsa o‗tga chidamli po‗lat va qotishmalarni payvandlashda ftoridli oksidlamaydigan flyuslar qo‗llanilsa, shlak vannasi yuzasi orqali havo kislorodi kirishi natijasida oson oksidlanadigan elementlar (titan, marganets va boshqalar) ning kuyishiga kafolat bo‗lmaydi, bu esa ayrim hollarda shlak vannasi yuzasini unga argon puflash yo‗li bilan himoyalash zaruratini keltirib chiqaradi.


2.13-jadval

Kam uglerodli po‘latlarni elektrshlak usulida payvandlashning taxminiy rejimlari

Metallni ng qalinligi	Bitta el- ektrodga to‗g‗ri keladigan payvandl ash toki, A	Payvandl ash kuchlanis hi, V	Elektrodla r soni, dona	Elektrodla r diametri, mm	Elektrodl ar oralig‗i, mm	Elek- ek- trodlarni uzatish tezligi, m/soat	Payvand lash tezligi, m/soat
Sim elektrodlar
30	350-370	32-34	1	2,5	-	172	0,9-4,0

70	650	47			-	371-400	1,0-1,1
90	600-620	42-46			45-50	300	1,6
150	450-500	44-50			65	220-2400	0,8-0,9
200	550	46-48	2	3,0	90	250	0,5
250	500-550	50-55			125	230-250	0,4-0,5
340	400-450	46-48	3		110	200-220	0,3

2.14-jadval