биринчи вазифаси
ташкилнй булиб, укувчиларнинг гаълим ва тарбияси буйича
ижтимоий буюртмаларни кондириш;
-
иккинчи
вазифаси
-
бевосита
укувчининг
кизикиш
ва талабларини
кондиришга
йунаптирилган
холатдаги
ижтимоий вазифадир. Шунингдек, бу
вазифа
укувчиларни
кутаринкилик, яхши кайфият ва укув жараёнидаги
ишчанликни юзага келтиришни хам уз ичига олади. Афсуски, куп йиллар давомида
бошкаришнинг ана шу ижтимоий вазифасига жуда кам эътибор берилган.
Бошкарувнинг
иккинчи
вазифаси
бу
ижтимоин-психологикдир.
Бу
вазифа
укувчиларда самарали фаолият учун зарур булган ижтимоий-психологик холат ва
хусусиятларни ривожлантирищга каратш!гандир.
Бу холат за хусуснятлар укувчиларни узаро жипелаштириш, назорат, уз-узини
бош кариш ,
шунингдек,
мустакил
таълим
олишларини
ривожлантирншдан
иборатдир.
Укув жараёнини бошкариш учун куйидаги таркибий кисмларни эгаллаш лозим:
1.Берилган укув гопширигини ечиш учун воситалар танлаш.
2.Топширикларни ечиш жараёнида уз-узини назорат килиш.
3. Узлаштирилган билимлар, ыалакалар, куникмалар сифатини
4.Укув топширикларини бажарилганлигини текшириш.
5.У з олдига максад куя олиш.
6. Гурли белгилар билан предметнинг ички муносабатлари мувофиклигини
кура олиш.
Укитишнинг иккита усули мавжуд. Бири анъанавий укитиш усули -бунда
Укитувчи муаммони белгилайди, вазифаларни аниклайди ва муаммони ечиб беради.
У »увч
л
эса масалани ечиш йулларини эслаб колади вауни ечишнн машк килади. Бунда
ук VB45-ларда репродуктив тафаккур шаклланади.Ривожлантирувчи таълим укитишнинг
муаммоли усулида укитувчи укувчиларнинг билиш жараёнларини бошкаради, уни
ташкил этади ва назорат килади.Укувчи эса муаммони тушунади, уни ечиш йулларини
кидиради ва уни ечади. Бундай холларда укувчи тафаккурининг махсулдорлиги
ошади ва унинг мустакиллиги ривожланади.
Укувчининг укишга булган кизикишини ривожлантириш учун укитувчи
куйидаги коидаларга таяниши лозим:
1.
Укув жараёнини шундай ташкил этиш лозимки, бунда укувчи фаол харакат
килиши. мустакил изланиши, янги билимларии узи кашф этиши ва муаммоли
97
характердаги масалаларни ечиш учун шароит излаши керак.
2. Укувчиларга бир хил укитиш усуллари ва бир турдаги маълумотларни
беришдан кочиш керак.
3.Ургатилаётган фанга нисбатан кизикишнинг намоён булиши учун
айни
шу
фан ёки билим, укувчининг узи учун канчалик ахамиятли ва мухим эканлигини
билиши керак.
4.Янги материал канчалар укувчи томонидан аввал узлаштирилган билимлар билан
боглик булса, у укувчи учун шунчалик кизикарли булади.
5. Хдддан зиёд кийин материал укувчида кизикиш уйготмайди. Берилаётган
билимлар укувчининг кучи етадиган даражада булиши лозим.
Укитувчи урганилаётган мавзу ёки билимининг ахам иятики курсатиш,
укувчининг укув фаоллигини ошириш учун кизикарли мисоллар, аклин уйинлардан
кенг фойдаланиши лозим. Лекин, таълимдаги хар бир бериладиган билим ёркин,
кизикарли
булавермайди,
шунинг
учун
укувчиларда
ирода,
катьийлик,
мехнатсеварлик каби хислатларнинг камол топтирилиши нихоятда зарурдир. Ана шу
хислатлар укувчининг келгусида уз-узини назорат килишга, уз-узини бахолашга ва
мустакил таълим олишга асос булиши керак.
Т ак р ор л аш ва м ухокам а килиш учун саволлар.
!.Укув фаолияти ва унинг элеменглари нималардан иборат?
2.Таълим жараёнида билимларни узлаштириш нимага боглик?
3.Укиш мотивлари ва мотивацияга изох беринг.
4.Укув фаолияти мотивациясининг манбаларига нималар киради?
5.Билимларни узлаштириш жараёни
ва укинг психологик компонентлари
нималардан иборат?
6. Таълим фаолиятига кура таълимнинг кандай методларини биласиз?
7. Куникма
ва
малакалар
таълим
жараёнида
кандай
шакллантирилади?
8. Укув-фаолиятини бошкариш деганда нимани тушунасиз?
М авзу юзасидан тест саволлари:
1. Таълимга психологик тайёргарлик деганда нима назарда тутилади.
A ) Таълим берувчи, маълумот усуллари,укув мотивлари, укитувчининг бахолаши;
Б) Таълимнинг максади-нима учун укитиш керак? Таълимнинг мазмуни-нимага
укитиш керак? Таълимнинг методлари, усуллари ва педагогик мулокот
йуллари,таълим берувчи, укувчи;
B) Боланинг объектив ва субъект ив жихатдан мактаб талабига муносиблиги.
2. Таълим жараёнининг муваффакияти нималарга боглик.
А ) Таълимнинг максади-нима учун укитиш керак? Таълимнинг мазмуни-нимага
укитиш керак?Таълимнинг методлари,усуллари ва педагогик мулокот йуллари, таълим
берувчи, укувчи;
98
Б) Мотивация,маълумот усуллари, маълумотнинг тушунарлилиги, маълумотларни
куллаш;
В) Таълим берувчи, маълумот усуллари, укув мотивлари, укитувчининг бахолаши.
3. У к у в ф аол и ят ш ш н г элементларини тугри белгиланг.
A) Мотивация, хотира, укув топшириклари, укитувчининг назорати;
Б) Таълим берувчи, маълумот усуллари, укув мотивлари, укитувчининг бахолаши;
B) Укув мотивлари, укув топшириклари, укув харакатлри, укупувчининг назорати,
укитувчининг бахолаши.
4. П .Я .Г ал ь п ерн и н азари яси буйича билим л арни узл аш тириш ж араё н и нечта
боскичд ав нборат.
A ) 5 та;
Б) 6 та:
B) 7 та.
З.Таълим ж араён и д а т уш унчал арнинг ш ак л л ан и ш и кандай ю зага келади.
A ) Билишга каратилган масалаларни ечишдаги фаол фаолиятда;
Б) Муаммонинг куйилиши, унинг ечими, тахминан шакллантириш ва текширишда;
B) Н арса ва ходисаларнинг функционал хусусиятларини тушуниб олишда.
6.У к у в ф аол ияти м отивациясининг м ан б ал ари кайсилар.
A) Ички, ташки, шахсий мотивлар;
Б) Билим, куникма ва малакалар;
B ) Установка, кадриятлар, орттирилган кобилиятлар.
99
I X Б О Б . Т А Р Б И Я П С И Х О Л О Г И Я С И
9.1.Хулк-атвор ва одатни шакллантириш шахсни тарбиялашнинг асосий
йуналиши сифатида.
92.
Ш ахе шаклланишига таьсир этувчи омиллар, психологик шарт-шароитлари.
9 J. «Тарбияси кийин» бслалар психологияси.
9.4.Тарбия жараёнининг самарадорлигини оширувчи психологик механизмлар.
9.5. Мустакиллик шароитида тарбияиинг асосий вазифалари.
9.1. Хулк-атвор ва одатни ш акллантириш - ш ахсни тарби ял аш н и нг асосий
йуналиш сифатнда
Тарбия
психологияси максадга мувофик равишда ташкил этилган педагогик
жараён шароитида инсон шахеи шаклланишининг конуииятларини урганааи, Тарбия
хар кандай жамиятнинг мухим вазифасидир.
Тарбия
- бу шахснинг ижтимоий, маънавий ва ишлаб чикариш фаолиятига
тайёрлаш максадида унинг маънавий, жисмоний камолотига му.чтазам равишда
таъсир курсатиш жараёнидир.
Президентимиз
Do'stlaringiz bilan baham: |