М. Ф. Хакимова н. Х. Лутфуллаева

 
Семинарда маъруза қилишнинг тузилиши ва усулини муҳокама қилади 
 
 
 
 
 
 
Ф а о л и я т
таълим берувчи 
таълим олувчилар 
1. Семинарга кириш. 
1.1. Мавзу муҳокамасини эслатади, уларнинг 
аҳамиятини ва долзарблигини, маъруза 
материали билан боғлиқлигини асослайди. 
1.2. Таълим олувчиларни материалга мос 
равишда: (1) аввалдан тайѐрланган саволлар 
бўйича, мазмунли аниқ жавобларни назарда 
тутувчи, 
суҳбатли 
шаклда, 
(2) 
матнни 
тўғриловчи назорат ѐрдамида билимларни 
фаоллаштиради.
Билимларни фаоллаштириш 
жараѐнида семинарда кейинги маърузаларни 
тушунишлари 
учун 
талабалар 
томонидан 
ўзлаштирилган билимларнинг етарлилигини ва 
уларни 
муҳокамадаги 
иштирокларини 
Саволларга жавоб берадилар, 
саволлар берадилар 
2. Амалга оширувчи босқич: семинар 
 

---

106 
аниқлайди. 
Билимлар 
етарлича 
тўлиқ 
бўлмаганида зарур бўлган билимларни уларни 
шахсий баѐн этиш/талабалар билан суҳбат 
шаклида 
ўзлаштириш/аниқлаштириш/ўзгартиришларни 
(иккинчи вариант самаралироқ ҳисобланади) 
ташкиллаштиради. 
2. Асосий қисм. 
2.1. Талабаларни тайѐрлаган маъруза ва 
янгиликлари тақдимотини ташкиллаштиради.
Маъруза жарѐнида ўқув материалини мантиқий 
ѐритиб беришини, уни баѐн этиш йўли, 
тингловчиларнинг 
таъсирланишини 
диққат 
билан кузатади. Маъруза ѐки янгиликлар 
мазмуни тингловчиларни қизиқтирмай қўйган 
ҳолда, ѐки аксинча, маъруза вақтида кўтарилган 
савол юқори қизиқишни уйғотса, маърузачини 
маълум вақтгача хушмуомалалик билан тўхтади 
ва семинарни жамоавий муҳокама йўлига 
ўтказади. 
2.2. 
Маъруза 
мазмунининг 
жамоавий 
муҳокамасини 
ташкиллаштиради. 
(Бу 
семинарнинг энг аҳамиятли қисми бўлгани 
сабабли, талабалар фаол билиш фаолиятига жалб 
қилинадилар). 
Бунда бу мазмун: семинар иштирокчиларини 
маърузачига берган саволлар мазмуни бўйича ва 
ўқитувчини талабаларга берган саволларига 
(одатда, агарда уларнинг ўзлари саволлар 
бермаганларида ѐки уларнинг саволлари мавзу 
мазмунини алоҳида томонларига тааллуқли 
бўлса, талабаларга саволларни тавсия этади)
жавоблари бўйича талабаларга қай даражада 
тушунарли бўлганини баҳолаш. 
Семинарни секин-аста ташкиллаштирилган 
мунозара шаклига ўтказади. 
Ҳар бир маърузани муҳокамасини қисқа 
умумлаштириш, маърузанинг асосий ҳолатлари 
ва муҳокама (мунозара) натижаларини қайд 
этиш билан тугатади 
Талабаларни тайѐрлаган 
маъруза ва янгиликлари 
тақдимоти. 
Маъруза 
мазмунини 
жамоавий 
муҳокама 
қиладилар, баҳслашадилар