М еханика грунтов, вклю чает в себе вопросы, касаю щ иеся видам и классиф икациям грунтов, их

R
M
= Z
(P‘
cos 
a i'SP, + CJ,) R
(6.33)
(6.34)
va 
Mldx
ning qiymatini (6.23) ga qo'yib, ba’zi qisqartishdan so'ng
quyidagi ifoda hosil bo'ladi:
(6.35)
(6.36)
87

---

Agar qiyalikni tashkil etuvchi grunt zarralari orasidagi g'ovaklar suv bilan
to'lgan b o ’lsa, uning turg'unlik darajasini aniqlashda suvning ko'tarish xususiyati
hisobga olish lozim.
Shuni aytib o'tish kerakki, yuqorida kellirilgan hisoblash usullari murakkab
bo'lmasa ham, amalda aylana markazi 
О
 ning o'rnini aniqlash birmuncha mushkul. 
О 
markazning koordinatalari va radius 
R
ning miqdori 
О
markazning eng noqulay
o'rniga qarab belgilanadi. Agar qatlam turli gruntlardan tashkil topgan bo'lsa, siljish
markazi О eng havfli siljish yuzasini izlash orqali tanlanadi.
6.4. Q iy a lik n in g tu r g ‘u n lik s h a r ti 
(N. N. M aslov usuli)
Prof. N. N. Maslov o'zining ko'p yillik kuzatishlari natijasida egri chiziq
shaklidagi qiyalik eng muslahkamdir degan hulosaga keldi. Uning ta’kidlashicha,
qiyalik muvozanatining buzilishi biror m a’lum yuza shaklida, xususan, aylaima
silindr shaklida deb qaralishi m a’lum xatolikka olib keladi va bu xatolik qiyalik
tarkibida gruntlaming turi ko'payib borishi bilan ortib boradi.
N. N. M aslov qiyalik turg’unligini hisoblash uchun bir qancha usullar ishlab
chiqdi. „Yotiq kuch" (1929 - 1934 yy.) „Qiyalik turg'unligi” (1949) va hokazo usullar
shularjumlasidandir.
U o'zining „qiyalikning turg'unligy" usulida quyidagini asos qilib olgan: har