M e t r o L o g I y a V a s t a n d a r t L a s h t I r I s h

3 .1 0 -r a s m . P ru jin ali
m a n o m e tr n in g k in e m a tik
sx e m a si.
53

---

lashadi, b u n d a prujina b o ‘shashadi va uning erkin uchi 1-3 m m ga 
siljiydi. 5 M P a gach a b o 'lg an bosim u ch u n naychali prujinalam i 
je z d a n , b ro n z a d a n , u n d a n h a m y u qo ri b o sim lar u c h u n esa 
legirlangan p o 'la t va nikel qotishm alaridan tayyorlangan.
K o'rsatuvchi, o'ziyozar, signal beruvchi m an o m etrlam in g
va naychasim on prujinali bosim o 'zg artkichlam ing k o 'p i to 'g 'ri 
o'zgartkich qurilm alardan iborat. U larda bosim ketm a-k et sezgir 
elem entning va u bilan bog'langan m exanik ko'rsatuvchi, qayd 
qiluvchi, kontaktli qurilm aning, pnevm atik va elektr o'zgartkich 
elem entining siljishi orqali ifodalanadi.
3.10-rasm da bir o'ram li prujinali m anom etrlam ing kinem atik 
sxemasi keltirilgan. Bosim o'zgarishi natijasida prujina Ju c h in in g
siljishi to rtq i 
5
orqali o 'q
6
da aylanayotgan sektor 
1
ga uzatiladi. 
Sektom ing burchakli siljishi tishli ilashm a yordam ida trubka 
2
ning 
aylanishiga olib keiadi.
T ru b k a n in g o 'q ig a k o 'rs a tu v c h i stre lk a
4
b irik tirilg a n . 
N aychaning b o 's h u chid a siljish u n ch a k atta bo'lm agani sababli, 
k o 'p in ch a, k o 'p o 'ram li naychasim on prujinalar ishlatiladi. K o 'p
o 'ram li (gelikoidal) n ay ch a­
sim on prujinali m anom etrlar- 
ning ish organi olti, to 'q q iz
o 'ram li yassi naychadan hosil 
qilingan silindirik spiral shakliga 
ega. GeUkoidal naychasim on 
p m jin ali m a n o m e trla r o 'z i­
y ozar prujinali va ko'rsatish- 
la r n i m a s o fa g a u z a tu v c h i 
bo'ladi. Bu m anom etrlam in g 
tuzilishi 3.11-rasm da k o 'rsa­
tilg a n . S h tu ts e r