M e t r o L o g I y a V a s t a n d a r t L a s h t I r I s h

G
 
yukning og'irligiga qarab o'zgarishi
51

---

mumkin. Halqali difm anom etrlar 250 P a dan 1,6 kPa gacha bo'lgan 
bosim lar farqi va m uhitdagi 25 k P a dan 0,1 M P a gacha bo 'lg an
bosimlami o'chashga mo'ljallanadi. Asboblarning aniqlik sinfi 1 va 1,5.
H alqali asboblarning qalqovichli va qo'ng'iroqli asboblardan 
afzalligi — uzatish m exanizm idagi zichlantiruvchi qurim alarning 
yo'qligi va asbobning sezgir elem enti suyuqlik zichligiga bog'liq 
emasligidadir. Halqali asboblarning kamchiligi — asbobni m uhitga 
tu ta sh tiru v c h i n a y c h a la rn in g m av ju dligid adir. Bu n a y c h a la r 
o'lchash paytida qo'shim cha xatolar paydo bo'lishiga sabab bo'ladi.
Y uqorida ko 'rilgan suyuqlikli m an o m etrlam ing va difm ano- 
m etrlam in g ustunligi ulam ing oddiyligi va o'lchash lard a k atta 
aniqlikka egaligidadir.
Prujinali asboblarning ishlash prinsipi bosim k uchi ta ’sirida 
turli elastik elem entlarning deform atsiyasi yoki u lam in g kuchini 
o'lchashga asoslangan. Elastik elementda bosim kuchi ta’sirida vujudga 
keladigan deformatsiya natijasida o'lchov asbobining strelkasi to'g 'ri 
chiziqli yoki burchakli shkala b o 'y ich a surffib, bosim m iq d o ri 
Pm
ko'rsatadi.
Prujinali asboblarning o'lch ash aniqligi yuqori bo 'lish i uchun 
ulardagi elastik elementlarning elastiklik moduli va term ik kengayish 
koeffitsiyentlari kam b o 'lg an m ateriallardan tayyorlangan bo 'lish i 
va ulardagi gisterezis va qoldiq elastik hodisalari bo'lm asligi talab 
qilinadi.
3.3. D eform atsion (prujinali) asboblar
P r u jin a li 
a s b o b la r
o r tiq c h a b o s im , s iy r a k ­
lanish, bosim farqi va shu 
k a b ila m i o 'lc h a s h u c h u n
k e n g q o 'lla n ila d i. K en g
r f i r , . . : , а л
1 
1
“
f t t
ta r q a lg a n e la s tik s e z g ir