M e t r o L o g I y a V a s t a n d a r t L a s h t I r I s h

3 .1 6 -r a s m . Y u k -p o rsh en li
m a n o m e tr sx e m a si.
60

---

tilgan. 0 ‘lchanayotgan P bosim m oy bilan to'ldirilgan silindr 
3
ga 
beriladi. Bu bosim porshenning likopcha 
2
\ a yuk /b ila n bi^galikdagj 
massasi bilan m uvozanatlashadi. Berilgan bosim ni olish u c h u n
likopchaga p o rshen bilan uning m assasini hisobga olib m a ’lu m
og'irlik kuchini hosil qiladigan yuklar qo'yiladi. P orsh en bilan 
yuklam ing m assalari yig'indisini hisobga olsak, suyuqlikda hosil 
bo 'ladigan bosim ushbu form ula bilan topiladi:
P =
M-g
(3.34)
b u n d a
M —
yuklar va porshenning massasi, kg; 
S
— porshenn in g
foydali yuzi, m 2 (bu yuza porshen kesim i yuzi bilan p o rsh en va 
kolonkaning silindrik kanali orasidagi halqasim on tirqish yuzining 
yarm i yig'indisidan iborat); 
g —
erkin tushish tezlanishi, m /s 2.
(3.34) 
dan ko 'rin ad iki, yuklar massasi q an ch a k o 'p b o 'lsa va 
porshen yuzi q an ch a kam bo'lsa, 
P
bosim sh u n ch a k o 'p b o 'lad i. 
O datda, porshen yuzi uning egilishini (0,5 va 1 sm 2) hisobga olgan
tirqish 0,01 m m dan oshmaydi.
3 .1 7 -ra s m d a y u k -p o rs h e n li n a m u n a v iy m a n o m e tr n in g
prinsipial sxemasi keltirilgan.
Y uk kolonkasi 
9
ning m arkazida silliqlangan silindrik kanal 
b o ‘lib, b u kanalning ichida yuk likopchasi 
8
b o 'lg an siljuvchi 
porshen ^joylashgan. Kolonkaning kanali porshen 77 ga ega bo'lgan 
press bilan ulangan. B undan 
ta s h q a ri, u te k sh irila y o tg a n
ISST*
m an o m etr 
10
bilan bog'lovchi 
shtutserlar