M. DÁWletov, A. DÁWletov, Z. IsMAylova, A. DÁWletova

keleshekten
de xabar beredi.
(«Atalar sózi») 
3. Ana, 
saǵan
minnetdarman. 
(S. X.)
4. 
Jaqsıǵa
aytsań bir gápti, 
aldıńda basın iyedi. 
Jamanǵa
bir is tapsırsań, pitkenshe 
ishiń kúyedi. 5. 
Aqıllıǵa
gáp aytsań, kóp keshikpey pitedi. 
(Naqıl)
6. Olar 
ósip-órlewdi, bekkemleniwdi
biledi. 
(J. A.) 
7. Bilegi juwan 
birdi
jıǵadı, bilimi kúshli 
mıńdı
jıǵadı. 
Ayaǵı úlken 
sıyǵanın
kiyedi, ayaǵı kishkene 
súygenin
kiyedi. 
(Q.n.m.)
2. Atawısh sózlerge 
haqqında, tuwralı, jóninde, me-
nen, ushın
tirkewishleriniń dizbeklesiwinen de boladı. 
M ı s a l ı : 1. Men Tórtkúlde júrip, usı shaydı 
siz ushın
aldım. 
(T. Q.)
2. Sánem 
qızı tuwralı
kóp oylanatuǵın 
boldı. 
(T. Q.)
3. Inkamal apay okeandaǵı 
Ceylon atawı 
jóninde
oqıwshılarǵa sóylep berip atır. 
(Sh. A.)
4. Bárimiz 
de 
mal menen
adambız. 
(T. Q.)
Tolıqlawısh grammatikalıq bildiriliw hám mánisine 
qaray 
tuwra tolıqlawısh
hám 
qıya tolıqlawısh
bolıp ekige 
bólinedi.

---

107
195-shınıǵıw
. 
Oqıń. Tolıqlawıshlardı tawıp, olardıń sorawların, 
qanday sóz shaqapları arqalı bildirilgenin hám qaysı seplikte ekenin 
aytıń.
1. Sol saparı ol tawdan túsip kiyatırǵan avtolavkanı kór-
gen edi. 2. Ol suwdan dárhal atılıp shıqtı da, soqpaq penen 
úyler tárepke qaray juwırıp ketti. 3. Sebebi, ol avtolavkanıń 
kiyatırǵanın hámmeden burın xabarlaǵısı kelgen edi. 4. Múm-
kin, olar bir-birewine kórgen túslerin aytatuǵın shıǵar. 
5. Maǵan Shabdar unaydı. 
(Sh.A.)
6. Jaqsıǵa barıp jalınsań, 
gúnayıńdı keshedi. 7. Mıńdı tanıǵansha, birdiń atın bil. 
8. Maldı tapqanǵa baqtır, otındı shapqanǵa jaqtır. 
(Q.n.m.)