М авж уда қам идовл н и го ра с у л а й м о н о в а эски ўзбек ёзуви

2- топшириқ. Алифи мамдуда, яъни маддли алифдан бир бет ёзинг.
Д ол ҳарфи
о.
л
.1
.1
Дол ҳарфи ўзбек тилидаги «д» ундош товушини ифода этади. У икки 
хил ёзилиш шаклига эга бўлиб, сатр чизиғининг устида ёзилади. Дол алиф 
ҳарфининг эгилган шаклидир. Дада, дод, ада каби сўзларнинг ёзилишида 
иштирок этади.
Дол ҳарфининг алоҳида шакли - ^ ^
Долнинг ўзидан кейинги ҳарфга қўшилиб ёзиладиган шакли -
Д Д
1- топшириқ. Дол ҳарфининг ҳар бир кўринишини бир бетдан ёзинг.
2- 
топшириқ. Алиф ва дол ҳарфи иштирокида ясалган қуйидаги 
бирикма ва сўзларни ўқинг, дафтарингизга кўчириб ёзинг.
и и
д
.1
и Д
Зол ҳарфи
Зол ҳарфи дол ҳарфининг устига битта нукга қўйиш оркали ясалади. 
Зол товуши олдинги курак тишлар орасига тил учини кўйиб, «з» товушини 
ҳаво оқими билан тишлар орасидан сизиб чиқариш орқали ҳосил 
қилинади. Талаффузи ўзбек тилидаги «з» говушидан фарқ қилади. Шунинг 
учун уларни фарқлаш мақсадида золни ифодаловчи «з» товуши тагига 
чизиқча қўямиз 
- з). Зол ҳарфи араб тилидан ўзлашган сўзлардагина 
учрайди. Ёзилиш шакли дол ҳарфи билан бир хил. Яъни сатр чизиғи 
устида ёзилади. Икки хил ёзилиш шаклига эга: 
зол ҳарфининг алоҳида шакли - ^ ^
«зол»нинг ўзидан кейипги ҳарфга кўшилиб ёзиладиган шакли 
- 1 1
12
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

1-топшириқ. Зол қарфининг ҳар икки кўринишини бир бетдан
ёзинг.
2- топш ириқ. Дол, зол ва алиф ҳарфлари иштирок этган қуйидаги
бўғин ва сўзларни ўқинг ва беш қатордан ёзинг. 
^ ^
3- 
топшириқ. Қуйидаги сўз ва ҳарфий бирикмаларни эски ўзбек 
ёзувида ёзинг:
Ада, оз, зода, аз, озод, доз, зод.
Эслатма: Сўз ўртасида ёки сўз охирида келган маддсиз алиф 
ҳарфи маънога қараб «о» тарзида ўқилиши мумкин. Масалан, 
сўзини 
дада, дода, додо, дадо деб ўқиш мумкин.