М авж уда қам идовл н и го ра с у л а й м о н о в а эски ўзбек ёзуви

^)/&ьЦлз№»кЛ
Шикаста хати
Я м М & £ &
л
~
а
V-* -
^ .' у*, 
У' >
 
■''
Куфий хати
• 
| 
,, 
, 
« 
« * 
, 
/
Риқпъ хати
•3. <г V 
V- •' ^ ! С--*''' V»
Д '-■>" / ,<
Райҳо/шй хати
......... -, ■.■т~. 
111
.
4
«-*
^ЬЧ'^ч'>
Г >-г™^^'-*'!
‘
СДл; '
,■>■/:■■■*- //■/>/?"* {АЛШхч
Сулс хати
Гулпик куфий хати
■ */••'• 
„• - 
.1
. 
"*Г
4^ к'- у**^ч.^г?«,^о<а««АЛ4.
-•.;•■/ 
< ’ ' ■
; >•■
,>/ ;й.
I/"
Девпни ж алий хати
) у Ь / с ? / ' £ - " / • * ' / / -  
Л у . I .
9
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Эски ўзбек ёзувида мавжуд бўлган ўттиз икки ҳарф араб тилининг 
грамматикаси 
қоидаларига 
кўра 
қўшилиб 
ва қўшилмай ёзилиши 
жиҳатидан икки гуруҳга бўлинади:
1) Мунфасил ҳарфлар (ҳуруфи мунфасила), яъни фақат ўзидан 
олдинги ҳарфларга қўшилиб ёзилувчи ҳарфлар. Буларнинг сони еттита;
2) М уттасил ҳарфлар (ҳуруфи муттасила), яъни ҳар икки 
томондаги ҳарфларга уланиб ёзиладиган ҳарфлар. Булар йигирма бешта 
ҳарфни ташкил қилади.
Ҳарфларнинг бундай булиниши ёзувни ўзлаштиришда катта аҳамият 
касб этадп.
Урта Осиё халқлари қадимдан купроқ настаълиқ хатидан истифода 
этпб келганлар. Кейинчалик насх хат тури ижод этилиши билан матбуот 
саҳифаларидан шу хат тури кенг жой олди. Бу хат турининг қулайлиги 
шундаки, ҳарфлар тик ҳолатда ёзилади, ҳарфларнинг кўриниш шакллари 
(сўз богпи, сўз ўртаси, сўз охири) ҳам ўзгаришсиз, бир хилда сатр чизиғида 
ёзилади. Шу билан бирга бу хат турини ўзлаштириш анча осон. Шунинг 
учун ҳам биз сиз азиз талабалар билан дастлаб насх хатини ўрганамиз. Бу 
хатни ўзлаштирган талаба газета, журнал ва китобларда босилган араб 
имлосидаги матнларни осонлик билан ўқишга муваффақ бўлади. Бу хат 
тури пухта ўзлаштирилгач, настаълиқ хатининг сир-асрорини ўрганишни 
бошлаймиз. Бу хат турида ҳарфлар 
томонга қиялатиб, кўриниш
шакллари эса муайян қоидалар асосида ўз кўринишини ўзгартириб сатр 
чизиғига амал қилмай ёзилади. Шунинг учун бу хат туфини ўзлаштиришда 
малака ҳосил қилиш лозим бўлади.
10
www.ziyouz.com kutubxonasi

---