M. A. Hamrayev d. A. Muhamedova d. X. Shodmonqulova


Turli sabablarga ko‘ra qo‘llanishi chegaralangan so‘zlarning



Download 1,05 Mb.
bet205/274
Sana07.11.2022
Hajmi1,05 Mb.
#861701
1   ...   201   202   203   204   205   206   207   208   ...   274
Bog'liq
M. A. Hamrayev d. A. Muhamedova d. X. Shodmonqulova

Turli sabablarga ko‘ra qo‘llanishi chegaralangan so‘zlarning uslubiy xususiyatlari. Bunday so`zlarga eskirgan va yangi so`zlar, sheva, kasb-hunarga oid so`zlar, atamalar, jargonlar kiradi. Nutqda bu kabi so`zlar ham muhim uslubiy vazifalar bajaradi. Arxaizmlardan badiiy yoki ommabop

asarlarda nutqqa kinoya, hajv ruhini kiritish uchun foydalanilsa, tarixiy so`zlardan o`tmish voqeligini ifodalash maqsadida foydalaniladi. SHeva so`zlari mahalliy ruhni ifodalashda ishlatilsa, atamalar ilmiy va badiiy asarlarda fan-texnikaga oid tushunchalarni ifodalash uchun ishlatiladi, jargonlar esa ma`lum toifaga mansub kishilar nutqini berish uchun zarurdir.
Albatta, bu guruh so`zlardan foydalanganda, chegaradan chiqmaslik lozim, aks holda nutqda g`alizlik paydo bo`ladi:

  1. Terilgan paxtani tashib turish uchun ko`tarimchi ajratildi.

  2. Buning ustiga tokarlik stanogining reztsoderjateli o`rniga maxsus moslama tayyorlanib unga grebenlarni tozalovchi frez o`rnatildi. Birinchi gapda ko`tarimchi degan o`rinsiz yasalgan yangi so`z ishlatilgan bo`lsa, ikkinchi gapda atamalar me`yordan ortiq ishlatilgan.

Nutqda ibora, tasviriy ifoda va maqollar ham ma`lum uslubiy vazifa bajaradi. Iboralardagi omonimlik, sinonimlik, antonimlik xususiyatlari, tasviriy ifodalardagi balandparvozlik, maqollardagi mazmuniy ixchamlik katta uslubiy imkoniyatlar yaratadi: Bir yoqadan bosh chiqarmoq iborasi badiiy nutqqa mansub bo`lsa, bir jon, bir tan bo`lmoq iborasi umumnutqqa xosdir. YOzuvchi va shoirlarimiz ham ibora va maqollar ijod qilishadi: O`likning yog`ini, tirikning tirnog`ini eydi bu. (Abdulla Qahhor) O`qsiz soldat – qilichsiz qin. (Oybek)

  1. Mubolag‘a (yoki giperbola) uslubiy vosita bo`lib, ifodalangan tushunchaning ko`pirtirib, orttirilib tasvirlanishidir. Mubolag`a xalq dostonlarida, ertaklarda, aytishuv va loflarda faol ishlatiladi: To`qson molning terisidan kavushi... (“Alpomish” dostonidan)


  2. Download 1,05 Mb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   201   202   203   204   205   206   207   208   ...   274




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish