M. A. Hamrayev d. A. Muhamedova d. X. Shodmonqulova

Egalik qo‘shimchalarining uslubiy xususiyatlari.

1. 
   otlarda qo`llangan egalik qo`shimchasi qaratqich kelishigi qo`shimchasining mavjudligini, qaratqich kelishigi qo`shimchasi esa egalik qo`shimchasining mavjudligini ko`rsatib turadi: maktab hovlisi, bizning maktab.
   
2. 
   egalik (qarashlilik ma`nosi) –niki qo`shimchasi yordamida ham ifodalanishi ham mumkin, faqat bu qo`shimcha shaxs-son ko`rsatmaydi: Bizning maktab – maktab bizniki.
   
3. 
   qaratqichli birikmalarda shaxs almashib qo`llanishi ham mumkin: Mening uyim shu erda – Kaminaning uyi shu erda.
   

3. 
   Ot yasovchi qo‘shimchalarning uslubiy xususiyatlari. Bu qo`shimchalar orasida o`zaro sinonim bo`lgan qo`shimchalar ham uchraydi: adabiyotshunos – adabiyotchi, mehnatkash – mehnatchi.
   

2-§. Sifat turkumiga xos uslubiy xususiyatlar

1. 
   Sifatlardagi qiyosiy darajani yasovchi –roq qo`shimchasi o`rnida –mtir, -imtil, -ish
   

qo`shimchalari qo`llanishi mumkin: ko`kroq – ko`kish, qoraroq – qoramtir.

2. 
   Sifat yasovchi qo`shimchalar orasida sinonimlik hodisasi ko`plab uchraydi: aybdor – aybli, serg`ayrat – g`ayratli, chopqir – chopag`on, beg`ubor – g`uborsiz, bama‘ni – ma‘nili.
   
3. 
   Bu qo`shimchalar orasida antonimlik hodisasi ham uchraydi: suvli – suvsiz.
   

3-§. Olmosh turkumiga xos uslubiy xususiyatlar

1. 
   U, bu, shu olmoshlari o`rnida bir so`zi (yoki bir xil so`zlari) qo`llanadi: Bir (shunday) chamanki, atrofida bulbullar giryon. Bir xil (shunday) odamlar tushunmaydi.
   
2. 
   Men olmoshi o`rnida kamina so`zi, siz o`rnida o`zlari so`zi qo`llanadi: Bu ishda kaminaning zarracha tajribasi yo`q. Siz va‘da bergan edingiz – O`zlari va‘da bergan edilar.
   
3. 
   Ilmiy ishlarda, rasmiy hujjatlarda, yig`ilishlarda men olmoshining o`rnida biz olmoshi ishlatiladi: Bizning (mening) bu ilmiy ishimizda ko`rsatish olmoshlarining xususiyatlari haqida so`z yuritiladi.
   
4. 
   Hurmatni ifodalash uchun sen olmoshi o`rnida siz olmoshi ishlatiladi. Siz bugun kelasizmi? Aksincha hurmatsizlikni ifodalash uchun esa sen olmoshiga ko`plik qo`shimchasi qo`shiladi: Senlar buni tushunmaysanlar.
   
5. 
   Ko`rsatish olmoshlari ta`kidlash, ajratish ma`nolarini ifodalaydi: Kitob – bu dono maslahatchi.