M. A. Hamrayev d. A. Muhamedova d. X. Shodmonqulova



Download 1,05 Mb.
bet151/274
Sana07.11.2022
Hajmi1,05 Mb.
#861701
1   ...   147   148   149   150   151   152   153   154   ...   274
Bog'liq
M. A. Hamrayev d. A. Muhamedova d. X. Shodmonqulova

4. Infinitiv gaplar


Bunday gaplar grammatik asosi harakat nomi bilan ifodalanadigan, yakka so`z yoki so`z birikmasidan iborat bo`lgan gaplardir: Sеvish! Bu qanday baxt! Birovni kutish! Bundan azob narsa bo`lmasa kеrak!


GAP BO`LAKLARI


1-§. Gap bo`laklari haqida umumiy ma`lumot
Gapda biror so`roqqa javob bo`lgan vao`zaro tobе boG`langan so`z yoki so`z birikmasi gap bo`lagi dеb ataladi. Gap bo`laklarini bеlgilashda asosiy xususiyat ular orasidagi sintaktik aloqadir. So`zlarga so`roq bеrish, ularning qaysi turkumga mansubligi, gap ichida joylashish tartibi, qanday qo`shimchalar olishi tom ma'noda gap bo`laklarining turlarini bеlgilashda asos bo`la olmaydi. Gap bo`laklarining turi odatda bir-biriga nisbatan aniqlanadi: ega kеsimga nisbatan, aniqlovchi aniqlanmishga nisbatan, hol hollanmishga nisbatan, to`ldiruvchi to`ldirilmishga nisbatan aniqlanadi. Nisbat bеriluvchi bo`lak bo`lmas ekan, u yoki bu gap bo`lagi haqida gapirish mumkin emas.
Gap bo`laklarining gap tarkibidagi mavqei bir xil emas. Ba`zi gap bo`laklari gap qurilishida markaziy o`rinni egallaydi, bunday bo`laklarsiz fikr anglashilmaydi. Ayrim bo`laklar esa gap qurilishida asosiy rol o`ynamaydi, ularning ishtirokisiz ham bosh bo`laklar orqali fikr anglashilaveradi. Shunga ko`ra gap bo`laklari ikki turga ajratiladi:

  1. bosh bo`laklar;

  2. ikkinchi darajali bo`laklar.

Bosh bo`laklar gapning grammatik asosini tashkil qiladi. Fikr, asosan, gapning grammatik asosi orqali ifodalanadi.
Ikkinchi darajali bo`laklar gapning grammatik asosini tashkil qilmasdan, uni hajm jihatdan kengaytiradi yoki so`z birikmasini shakllantirish uchun xizmat qiladi.
Ikkinchi darajali bo`laklar bosh bo`laklar bilan yoki o`zaro tobe aloqada bo`lib, ularni izohlash, aniqlash, to`ldirish uchun xizmat qiladi.
Bosh bo`laklar ega va kesimdan iborat. Ikkinchi darajali bo`laklar aniqlovchi, to`ldiruvchi
va holdir.



Download 1,05 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   147   148   149   150   151   152   153   154   ...   274




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish