M. A. Hamrayev d. A. Muhamedova d. X. Shodmonqulova


-§. Ikki bosh bo`lakli gapning tuzilishi



Download 1,05 Mb.
bet147/274
Sana07.11.2022
Hajmi1,05 Mb.
#861701
1   ...   143   144   145   146   147   148   149   150   ...   274
Bog'liq
M. A. Hamrayev d. A. Muhamedova d. X. Shodmonqulova

2-§. Ikki bosh bo`lakli gapning tuzilishi





gapdir.
Ikki bosh bo`lakli gap ikki grammatik tarkibi: ega tarkibi va kesim tarkibi mavjud bo`lgan


Ega yoki ega va unga taalluqli so`zlar ega tarkibini tashkil etsa, kesim yoki kesim va unga



taalluqli so`zlar kesim tarkibini tashkil qiladi.
Masalan: Kecha tunda esgan kuchli shamol katta archaning tanasini ikkiga ayirib yubordi.
Buni chizmada quyidagicha tasvirlash mumkin:


Ega tarkibi: Kesim tarkibi:

123



shamol




tunda


archaning






      1. §. Bir bosh bo`lakli gaplar


Bir bosh bo`lakli gaplarning tuzilish asosi yo kesim tarkibidan, yo ega tarkibidan tashkil topadi. Kesim yoki kesim tarkibidan tashkil topgan gaplarda ega, ega yoki ega tarkibidan tashkil topgan gaplarda kesim qatnashmaydi va bunday bo`lakka ehtiyoj ham bo`lmaydi. Bunday gaplarda predikativlik bir bo`lak bilan ifodalanadi. Masalan: Oyko`lliklarni yaxshi gaplar bilan yo`ldan qaytarishdi (P. Q.). Bugungi ishni ertaga qo`yma. (Maqol). Yosh bo`lsa ham ko`p narsani boshidan kechirgan. (P.Qodirov). Oqshom chog`i... Vatan bo`ylab qadam - qadamlab Quyosh o`tdi dengizlar, tog`lar ortiga. (Shayxzoda). Aqlni beaqldan o`rgan. (Maqol).


Bir bosh bo`lakli gaplar, bosh bo`lakning qaysi biridan tashkil topishiga ko`ra, ikki guruhga bo`linadi: egasiz gaplar, kesimsiz gaplar.
Egasiz bir bosh bo`lakli gaplar faqat kesim tarkibidan iborat bo`lib, egani topish mumkin yoki mumkin emasligiga ko`ra egasi topiladigan va egasi topilmaydigan gaplarga bo`linadi.
Kesimsiz bir bosh bo`lakli gaplar nominativ (atov) gaplardir.



        1. Download 1,05 Mb.

          Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   143   144   145   146   147   148   149   150   ...   274




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish