M. A. Azizov umumiy gigiyena va ekologiya tibbiyot kollejlari uchun o‘quv qo‘llanma To‘rtinchi nashri

19-rasm. Turarjoy loyihasi:
1 — zinapoya; 2 — old tomondagi xona; 3 — yotoqxona; 4 — yemakxona;
5 — oshxona; 6 — hojatxona; 7 — vannaxona; 8 — buyumlar saqlanadigan xona;
9 — peshayvon.




ayniqsa, O‘rta Osiyo sharoitida, katta ahamiyatga ega, ular istiqomat qiluvchilarga (ayniqsa, yosh bolalarga va bemorlarga) sof havodan bahramand bo‘lish imkonini beradi, xona havosining mo‘tadilligini ta’minlaydi, bu o‘z yo‘lida organizmning ter- moregulatsiyasini yaxshilaydi. Ko‘p qavatli uylarda oshxonalar, vanna xonalari va hojatxonalar kanalli tortma ventilatsiya bilan jihozlanishi kerak.
Shuningdek, qishloqlardagi ko‘p qavatli turarjoylar qu- rilishi, shaxsiy uylar yuqorida sanab o‘tilgan gigiyenik ta- lablarning barchasiga javob berishi, bundan tashqari, ular qish­loq turmushining ayrim o‘ziga xos sharoitlariga ham mos kelishi kerak.
Chunonchi, hovli bilan molxona va tovuqxona tashqi hojat- xonalarning joylashtirilishi gigiyena-sanitariya talablariga mu- vofiq tushishi, havoning sofligiga putur yetkazmasligi kerak.
Kvartira tipidagi uylarda turarjoy seksiyalarining asosiy elementi bir oila uchun mo‘ljallangan kvartira hisoblanadi. U turarjoy va qo‘shimcha xonalardan iborat. Kvartiraning joyla- shuvi insolatsiya (ayniqsa, uxlash xonalarida), xonalarni yaxshi shamollatish, yetarli darajada tovush izolatsiyasi va xonalar may- doni uchun optimal sharoitlarni ko‘zda tutishi kerak. Turarjoy xonalarida ikkiyoqlama yaxshi shamollatishni ta’minlash uchun ularni ikkita qarama-qarshi fasadda joylashtirish lozim. Xo- nalarning o‘lchamlari gigiyenik ahamiyatga ega. Xonaning mi­nimal balandligi odamning o‘rtacha bo‘yi (1,7 m) plus 1 m, ya’ni 2,7 m ni tashkil qiladi. Bir odam uchun turarjoy maydoni ham muhim gigiyenik ko‘rsatkich hisoblanadi.