M. A. Azizov umumiy gigiyena va ekologiya tibbiyot kollejlari uchun o‘quv qo‘llanma To‘rtinchi nashri

digan to‘qimalarda glikogen zaxirasi mavjud, skelet mushaklarida

1. 
   3—0,9%, yurak mushagida 0,5%, miya to‘qimasida 0,1—0,20% glikogen bor. Odam organizmining to‘g‘ri rivojlanishi uchun hayotning dastlabki kunlaridan boshlab ovqat tarkibida oqsillar, yog‘lar, uglevodlar bilan bir qatorda vitaminlar, makro va mikroelementlar bo‘lishi shart.
   

7. 
   §. OVQATLANISHNI TO‘G‘RI TASHKIL ETISH
   

Hayotning moddiy asosi avvalo ovqat bilan, ya’ni odam ovqatlanish bilan tirik. Organizmning hayoti uchun toza havo — kislorod, suv, oziq-ovqat va muhit tabiiy ehtiyoj bo‘lib, uning o‘rnini hech narsa bosa olmaydi. Ishtaha va ovqatlanish tabiati odamning yoshi, jinsi, quvvat sarfi, markaziy nerv sistemasining holati, ichki sekretsiya bezlarining faoliyati, iqtisodiy va madaniy darajasi, shuningdek atrof-muhitga bog‘liq.
Insonning unib o‘sishi va salomat bo‘lishi uchun to‘g‘ri ovqatlanish ayniqsa, bolalik davrdan boshlab uning ovqatlanishini to‘g‘ri tashkil etish hayotiy muhim ahamiyatga ega.
O‘sib kelayotgan avlodning ovqatlanishiga juda katta ahamiyat berish kerak. Bolalarning ovqatlanishida mehnatning xususiyati va jadalliginigina emas, balki o‘smirlik davrining anatomik, fiziologik xususiyatlari va o‘sish jarayonlarini ham hisobga olish kerak.
Bolalarning ovqati ularning energiya sarfini qoplashdan tash- qari organizmning rivojlanishini ta’minlaydigan umumiy kalo- riyasi miqdoridan 10% ortiq bo‘lishi kerak.
Ovqatning bekam-u ko‘stligi bolalar organizmining turli, ayniqsa yuqumli kasalliklarga chidamliligini, jismoniy quvvati va mehnat qobiliyatini oshirishi yoki aksincha, sifatsiz va no- to‘g‘ri ovqatlanishi yosh bolalarning eshitish va nutq qobiliya- tining rivojlanishdan kechikishiga sabab bo‘lishi mumkin. Ov­qatning hazm bo‘lishi uning tarkibidagi oqsil, yog‘ va uglevodlar nisbatiga bog‘liq. Ular miqdori bolalik va o‘smirlik davrida tegishlicha 1:1:4 yoki 1:1:4,5 nisbatda bo‘lgani ma’qul. Bir kunlik ovqat ratsionida oqsil 13%, yog‘lar 33%, uglevodlar 52—55% ni tashkil etishi lozim.