Logopedik ritmika

Savollar va topshiriqlar 
 

---

1.
Bolalar, o‘smirlar va kattalarda musiqiy-ritmik ta’sirning mohiyati 
nimada? 
2.
Insonning nutqiy va umumharakatlanuvchan funksiyalarining 
rivojlanishida musiqaning roli qanday? 
3.
Musiqani anglashda va harakatlarni qurishda frazirovkaning ahamiyati. 
4.
Maktabgacha va maktab yoshidagi bolalar, o‘smirlar va kattalar bilan 
ishlashda musiqiy-ritmik tarbiya masalalarini hal qilishning xususiyatlari qanday? 
5.
Musiqiy ritmga tavsifnoma bering. 
3. Logopedik ritmika vositalarining tavsifi 
Logopedik ritmikaning vositalari quyidagilardir:
1.
Turli yo‘nalishdagi yurish va harbiylarcha yurish;
2.
Nafas, ovoz va artikulyatsiyani rivojlantirish uchun mashqlar; 
3.
Muskullar tonusini boshqaruvchi mashqlar; 
4.
Diqqatni faollashtiruvchi mashqlar; 
5.
Hisobli mashqlar; 
6.
Musiqa kuzatuvisiz nutqiy mashqlar; 
7.
Musiqiy o‘lchov yoki metr tuyg‘usini shakllantiruvchi mashqlar; 
8.
Musiqiy temp tuyg‘usini shakllantiruvchi mashqlar; 
9.
Ritmik mashqlar; 
10.
Kuylash; 
11.
Musiqiy asboblarda o‘yin mashqlari; 
12.
Nutqiy buzilishi bo‘lgan odamlarning mustaqil musiqiy faoliyatlari; 
13.
O‘yinli faoliyat, 
14.
Ijodiy tashabbuslarni rivojlantirish uchun mashqlar; 
15.
Yakuniy mashqlar. 
Logoritmik vositalar musiqiy tarbiya ishida o‘zining maxsus xususiyatiga egalik 
qiladi, biroq ular asosan asabiy-psixiatrik va logopedik tashkilotlarda tuzatish-
pedagogik usul sifatida ko‘rib chiqiladi. Sanab o‘tilgan barcha ish turlarining 
qurilishida asosiy tamoyil – harakatning musiqa bilan zich aloqasidir. Musiqa uning 
buyuk hissiy ta’siri, ifodalovchi vositalar boyligi bilan harakat usullari va mashqlarni 
tuganmas turli-tuman bo‘lishi imkonini beradi. 
Logoritmik vositalardan foydalanishning keyingi tamoyili ularga nutqiy 
materialni kiritish majburiyatini ko‘zda tutadi. So‘z o‘ta turli-tuman shakllarda 
kiritilishi mumkin: bu qo‘shiqlar matni, xalq qo‘shiqlari, kuylash bilan 
dramatizatsiya, berilgan mavzuda inssenirovkalar, harakatli o‘yinlarda boshlovchining 
buyruqlari, ssenariy olib boruvchi (rejissyor) ning ko‘rsatmalari va h.k. So‘zni kiritish 

---

musiqiy ritmda emas, she’riy qurilgan harakatlarning ritmiy bo‘lishiga 
yordamlashuvchi bir qator mashqlar yaratishga imkon beradi. 
Logopedik ritmika vositalarini nutqiy patologiyasi bo‘lgan odamlarning 
mustaqil harakatli, musiqiy va nutqiy faoliyati asosida yotuvchi sekin-asta 
murakkablashib boradigan ritmik, logoritmik va musiqiy-ritmik mashqlar hamda 
topshiriqlar tizimi kabi tasavvur qilish mumkin.