Lim vazirligi

Suvyutuvchanlik. To’liq namlanuvchanlik deb suvda cho’ktirilgan jins namunasi tomonidan belgilangan muddatda va atmosfera bosimida yutilgan suv og’irligining doimiy og’irlikkacha quritilgan namuna og’iligiga nisbatan aytiladi. Suvyutuvchanlikni aniqlash uchun qirralarining o’lchami 70 mm bo’lgan kubik shaklidagi yoki balandligi 70 mm bo’lgan silindr shaklidagi namunalar ishlatiladi. Sinov uchun odatda aynan bir jinsdan 3 ta namuna olinadi va 105^o-110^o haroratda quritish shkafida doimiy og’irlikkacha quritiladi, quruq namuna 0,01 g aniqlikda tortiladi. Namunalar 20^o±5^o haroratda distillangan suv bilan to’yintiriladi. Doimiy og’irlikkacha quritilgan namunalar suvni idishga to’shama ustiga bir qator qilib teriladi. Bunda idishdagi suv sathi namunaning tepa qismidan kamida 3 sm yuqorida bo’lishi kerak. Idish qopqoq bilan yopiladi. Shunday holatda namunalar 48 soat ushlab turiladi. So’ngra ular idishdan olinib yumshoq nam latta bilan

artiladi va har biri 0,01 g aniqlikda tortiladi. Namuna g’ovaklaridan tarozi pallasida ogib tushgan suv og’irligi suv bilan to’yingan namuna og’iligiga qo’shilishi kerak. Namuna suvyutuvchanligi (og’iligi bu’yicha % larda) quyidagi formula bilan hisoblanadi:


в
W  ^{G2  G} 100,%,

G

tortma suvyutuvchanligi
W_в  G₂  G, g

G - doimiy og’irlikkacha quritilgan namuna og’iligi, g; G₂ - suvda to’yingan namuna og’iligigi, g.

Olingan natijalar jadvalga tushiriladi.

Jins	Namlik, g				Namlanuvchanlik, g
namunasi.	tabiiy	doimiy og’ir-	%	tort-	quritil-	suvga	tort-
Olingan	og’ir-	likkacha quri-		ma	gan na-	to’yingan	ma
joyi	ligi	tilgan namuna			muna	namuna
		og’irligi			og’irlig	og’irligi

Bilimlаrni fаоllаshtirish uchun sаvоllаr

1. 
   Minеrаl nimа?
   
2. 
   Kоn jinslаrining fizik хususiyatlаri аsоsаn qаndаy аniqlаnаdi?
   
3. 
   Kоn jinsining issiqlik хususiyatigа tа’siri
   
4. 
   Kоn jinslаrini хususiyatlаrini аniqlаsh uchun nаmunаgа kеrn nеchа mеtr оlinаdi?
   
5. 
   Mаydаlаngаn kоn jinslаri qаndаy bo’lаd