Lim vazirligi

Asosiy parametrlarni aniqlash. Yuqorida ta’kidlangan ko’rsatkichlarning asosiy parametrlarini aniqlashda beton konstruksiyali qurilishlarda qullaniluvchi va sifatnazoratini buzmaydigan impulsli-ultratovushli detektoskop - UKB-1M, IK- 10P va DUK-20 lardan foydalaniladi.

Asbob nominal chastotalarda 25, 60, 150 kGs, izlovchi boshchalar bilan ishlaydi, iste’mol quvvati 14,0 Vt. Shuningdek turli tarozilar, o’lchov asboblari - lineyka, shtangensirkul, transportirlar va chiziqli o’lchamlari 01-03 m bo’lgan to’g’ri shaklli namunalar zarur. Vp quyidagicha aniqlanadi:

V_p 

^L , m/s

t

bu erda L - namuna uzunligi; t - ultratovushli to’lqinni namunadan o’tish vaqti , mks.

Bunda L va t ni aniq o’lchash asosiy vazifa. Ishda tovushlantirishning kontakli usuli qo’llaniladi, ya’ni sinalayotgan namunaning qarama-qarshi tomoniga nurlantiruvchi va qabul qiluvchi datchiklar o’rnatiladi. Namuna muhiti nzluksiz ravishda qisqa peketlar ko’rinishdagi ultratovushli impulslar bilan nurlantiriladi (yuboriladi). Bo’lama to’lqin o’tish vaqti bo’yicha asosiy parametrlar aniqlanadi.

Namunadan o’tgan to’lginning birinchi signalini kirish vaqtini hisoblash uchun impulslarni ushlovchi generator bir vaqtni o’zida ekranga zondlovchi impuls va p’ezometrli o’zgartirgich - nurlantirgichga (I) musbat-maifiy saryad yuboradi. I - o’z navbatida tog’ jinsi namunasiga ultratovushli to’lginlar chastotalarini yuboradi. Namunadan o’tgan to’lginlarni o’zgartirgich - qabulqilgich - P qabul gilib oladi. Bu erda ular elektp signallariga aylantiriladi, kuchaytirgich orqali elektrnurli trubka plastinasiga tushadi va u erda ultratovushli to’lginning o’tish vaqti mikrosekundlarda ko’rsatiladi. Hisoblash natijalari jadvalga tushiriladi.

Tog’ jinsi namunasi, olingan joyi	Namuna o’lchamlari, m				Jinsning zichligi, kg/m^3	To’lqin o’tish vaqti - t mks
	eni	uzun- ligi	balan- ligi	diametr

To’lqin tezligi, m/s			To’lqin qarshiligi, kg/m^2s	Yung moduli Е -N/m^2	Siljish moduli G, N/m^2	Puasson koeffisi- еnti, 	Eslat-ma
bo’y- lama	ko’n- dalang	yu- zaki