Lim vazirligi guliston davlat universiteti

Transport va tashqi iqtisodiy aloqalar. Viloyatda temir va avtomobil transporti yaxshi rivojlangan. Samarqandda halqaro toifadagi aeroport mavjud. Bir yilda barcha transport turlari bo’yicha 47—50 mln. (O’zbekistonda taxminan jami 795 — 850 mln.) tonna xajmda turli halq xo’jalik yuklari tashiladi. Bunda avtomobil transportining ulushi ustun turadi.
Tashqi iqtisodiy aloqalar xajmi 250 mln. AQSh dollariga yaqin (Respublika bo’yicha 6232 mln. dollar). Shundan eksport 135,5, import 113,2 mln. dollar. Tashqi iqtisodiy aloqalarning 74,5 foiz, eksportning 61,8 va importning 89,7 foizi Samaqandga to’g’ri keladi (2000 y.).
Viloyat iqtisodiyotining ichki xususiyatlari. Samarqand viloyati xo’jaligining hududiy tarkibi zng avvalo uning markaziy qismi, bevosita Zarafshon daryosiga tutash joylar iqtisodiy rivojlanishi bilan belgilanadi.
Ayni chog’da maydoni bo’yicha eng katta bo’lgan Qo’shrabot va Hypobod tumanlarining iqtisodiy o’zlashtirilganligi, salohiyati ancha past.
Umuman viloyatda 2 asosiy iqtisodiy rayonni ajratish mumkin: Samaqand gurux rayonlariga, Samaqand shaxridan tashqari, Bo’lung’ur, Jomboy, Urgut, Toyloq, Pastdarg’om, Okdaryo, Poyariq tumanlari kiradi.
Albatta, bu rayonning iqtisodiy qudrati kattaroq.
Kattaqo’rg’on gurux rayoni Kattaqo’rg’on, Ishtixon, Narpay, Paxtachi tumanlarini birlashtiradi. Qo’shrabot va Nurobod qishloq tumanlari asosiy iqtisodiy areallardan ancha ichkarida bo’lib, ular alohida mavqega ega.
Asosiy muammolar. Samaqand viloyati iqtisodiyotining kelajakda rivojlanishi ko’p jihatdan mavjud mineral xom ashyo va mehnat resurslaridan samarali foydalanish, sanoatning zamonaviy yo’nalishlarini hamda halqaro turizmni yuqori darajada shakllantirish bilan bog’liq. Shu bilan birga qishloq xo’jaligida asosiy iqtisodiy ko’rsatkichlarni yaxshilash, qishloq aholisi manzilgohlarini toza ichimlik suvi va tabiiy gaz bilan ta’minlanganlik darajasini yanada ko’tarish katta ahamiyatga ega.
Nazorat savollari:
1. Zarafshon iqtisodiy rayoni geografik o’rni, aholisi va mehnat resurslarini mazmunan izohlab bering?
2. Zarafshon iqtisodiy rayoni xo’jaligini o’ziga xos jihatlarini tushuntirib bering?
3. Buxoro viloyatining iqtisodiy geografik o’rni, aholisi va mehnat resurslarini mazmunan izohlab bering?
4. Buxoro viloyati xo’jaligini o’ziga xos jihatlarini tushuntirib bering?
5. Navoiy viloyatining iqtisodiy geografik o’rni, aholisi va mehnat resurslarini mazmunan izohlab bering?
6. Navoiy viloyatining xo’jaligini o’ziga xos jihatlarini tushuntirib bering?
7.Samarqand viloyatining iqtisodiy geografik o’rni, aholisi va mehnat resurslarini mazmunan izohlab bering?
8. Samarqand viloyatining xo’jaligini o’ziga xos jihatlarini tushuntirib bering?
9.Buxoro, Navoiy va Samaqand viloyatlarini bir iqtisodiy rayon doirasida birlashtirishga nimalar asos bo’la oladi?
10. Buxoro viloyati iqtisodiyotining etakchi tarmoqlari qaysilar va ularning rivojlanish omillarini ta’riflab bering?
11. Navoiy viloyatining millay va mintaqaviy iqtisodiyotda tutgan o’rni nimalarga bog’liq?
12. Yaylov chorvachiligi va tog’-kon sanoati rivojlangan hududlar qaysilar?
13. Samaqand viloyati ihpisodiyoti qo’shni viloyatlar xo’jalik ixtisoslashuvidan nimalar bilan farq kiladi?
14. Iqtisodiy rayonning asosiy sug’orish inshootlarini ta’riflab bering?
15. Mintaqa transporti va tashqi iqtisodiy aloqalar to’g’risida nimalarni bilasiz?
16. Halqaro turizmni Zarafshon iqtisodiy rayonida rivojlanishi uchun qanday imkoniyatlar mavjud?