Lim vazirligi guliston davlat universiteti

Joylashgan o’rni va tabiiy boyliklari. Samaqand viloyati qulay geografik o’rinda, Respublikamizning markaziy qismida joylashgan. U g’arb va shimoli-g’arbda Navoiy, shimoli-sharqda Jizzax janubda Qashqadaryo viloyatlari bilan, janubi-sharqda qisqa masofada Tojikiston Respublikasining Surd (Panjakent rayoni) viloyati bilan chegaradosh.
Er usti tuzilishi asosan balandlik, tog’ oldi va tog’liklardan tashkil topgan. Nisbatan pastham joylar Kattaqo’rg’on shaxridan g’arbroqda hamda chekka janubi-g’arbda bor (Karnab cho’li). Viloyatning eng baland nuqtasi-Karcharay tog’i (2136 m.) Nurota tizmasida. Shuningdek, viloyat xududida Oqtov, Karoqchitov, Rabduntov hamda Qashqadaryo bilan chegaradosh joyda Zarafshon tizmasining g’arbiy qismi mavjud.
Samaqand viloyatida oltin, volfram, molibden, qalay, simob, qurilish materiallari xom ashyosi, jumladan, oxaktosh topilgan. Ammo ularning mintaqa iqtisodiyotiga ta’siri hozircha uncha katta emas.
Iqlimi kontinental, namgarchilik qo’shni Navoiy viloyatiga qaraganda biroz ko’proq (300-400 mm). Biroq, gidrografik tur bu erda ham yaxshi rivojlanmagan. Asosiy da­ryo, mintaqa ijtimoiy - iqtisodiy rivojlanishining tarixiy-geografik «o’qi» Zarafshon bo’lib, u Samaqanddan sal o’tgandan so’ng ikkiga, ya’ni Oqdaryo va Qoradaryoga bo’linadi, viloyat chegarasida esa (Xatirchi tumanida) ular yana qo’ushiladi. Ikki daryo oralig’i Miyonkal deb ataladi.
Zarafshonning doimiy, aytarlicha suv zaxiralariga ega bo’lgan irmoqlari deyarli yuq Samaqanddan yuqorirokda, Tojikiston Respublikasining Panjakent tumaniga qo’shni joyda, Zarafshonning tog’ oraliqlaridan vodiyga chiqish qismidan kanallar boshlanadi. Ulardan eng muhimi qadimgi Dargom hisoblanadi, aynan ana igu kanaldan Eski Anxor kanali suv oladi va u Qashqadaryo viloyatining Chiroqchi tumanini ham sug’oradi. Kattaqo’rg’on, Okdaryo, Tusunsoy suv omborlari, Narpay, Bo’lung’ur kanallari, Beshariq arig’i ham dexqonchilik rivoj topgan hududlarni suv bilan ta’minlaydi. Shu o’rinda ta’kidlash joizki, viloyat iqtisodiyotini shakllanishida mineral resurslarga ko’ra agroiqlimiy sharoitlarning roli katta. Bundan tashqari, bu erda turizm va rekreatsiya resurslari mavjud bo’lib, ularning ahamiyati ham sezilarli darajada yuqori.